2 tot 4 jaar
Wie knipt de tenen van de reus? - Jan Smeekens
Wie knipt de tenen van de reus? is een´versjesgroeiboek´. Jan Smeekens stelde deze rijke bloemlezing met kleuterpoëzie samen. Smeekens, die in 2011 overleed, was kinder-en jeugdboekenrecensent en jurylid bij alle belangrijke kinderboekenprijzen.
De verzameling telt 120 gedichten die zijn onderverdeeld in drie leeftijdsgroepen: tot 3 jaar, voor jonge kleuters (4-5 jaar) en voor oudere kleuters (5-6) jaar. Deze indeling is een leidraad en zeker niet als dwangbuis bedoeld.
De gedichtjes voor de jongste groep zijn veelal klankspelletjes en doen vaak aan aftelversjes denken. Ze zijn ritmisch en de inhoud speelt nauwelijks een rol. Ze liggen prettig in het gehoor. Een willekeurige strofe:
‘Flapperhandjes, wapperhandjes
aai-en zwaai- en zwabberhandjes
wapper die hier
wapper die daar
klap er die tegen mekaar’
Joke van Leeuwen
De illustraties bij deze versjes zijn gemaakt door Ingrid Godon. Zij tekent strak omlijnde figuren, met grote hoofden. Haar kleurgebruik is sober maar wel sfeervol. De illustraties sluiten mooi aan op de inhoud van de versjes.
Voor de jongste kleuters krijgen de gedichtjes al meer inhoud. Het ‘verhaaltje’ is nog niet lang en vaak is het grappig. Ook hiervan een willekeurige strofe ter illustratie:
‘Kwek’ zegt de muis
of is het ´miauw´?
Hoe was het nou?
Help eens gauw
Ilse Elders
Voor dit gedeelte heeft Kristien Aertssen de illustraties gemaakt. Haar stijl is gedetailleerder en kleurrijker dan die van Godon. Het spel met afmetingen en kleur delen ze. Twee figuren met groene hoofden en één oog of een boom met handschoenen aan en laarzen in de takken zijn voorbeelden van Aertssens originele interpretatie van de tekst.
Voor de oudste kleuters zijn de gedichtjes wat langer en soms is het een echt verhaaltje met een kop en een staart, bijvoorbeeld in de versjes van Annie M.G. Schmidt. In dit gedeelte zijn ook gedichten opgenomen waarin gevoelens een belangrijke rol spelen. Onbestemde gevoelens bijvoorbeeld zoals in het gedicht Huilerig van Nannie Kuiper, een strofe:
´Ik weet het niet, ik weet het niet
O, hou toch op met dat gevraag.
Ik ben gewoon wat huilerig vandaag!’
Humor ontbreekt niet, er zijn veel grappige gedichten.
De versjes voor de oudste kinderen zijn geïllustreerd door Sylvia Weve. Haar stijl past goed bij die van Godon en Aertssen. Het is kleurrijk, speels, vol beweging en ook zij houdt zich niet altijd aan de wetten van de natuur en vergroot of verkleind om de illustratie meer zeggingskracht te geven.
Wie knipt de tenen van de reus? is een geslaagde bloemlezing en geeft ruime mogelijkheden voor gebruik. In kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en kleuterscholen mag het eigenlijk niet ontbreken als bron van inspiratie. In huis groeit het boek met de kinderen mee en geeft het jarenlang kijk- en voorleesplezier. Veel voorlezen is wat Smeekens voor ogen stond bij de samenstelling, want zijn motto was: ´wie voorgelezen wordt, voelt zich geborgen´.
Wie knipt de tenen van de reus?
Jan Smeekens (samenstelling)
Ingrid Godon, Kristien Aertssen, Sylvia Weve (ill)
Davidsfonds/Infodok, 2008