De wind in de wilgen - Kenneth Grahame


The wind in the willows vindt zijn oorsprong in de verhalen die Kenneth Grahame (1859-1932) aan zijn zoon Alastair vertelde. Alastair was een ziekelijk kind met een moeilijk karakter. Hij pleegde zelfmoord toen hij twintig was.
Grahame, in zijn tijd al een gerespecteerde schrijver, schreef de verhalen pas jaren later op. Het boek verscheen in 1908, eerst in Amerika en kort daarna ook in Engeland. De reacties erop waren gemengd. President Theodore Rooseveld bleek een grote fan en schreef Grahame in 1909 zelfs een brief met daarin de veel geciteerde opmerking:´I have read it and re-read it, and have come to accept the characters as old friends.´ Het boek werd pas echt populair toen A.A.Milne (de auteur van de Winnie de Poehboeken) delen ervan bewerkte voor het toneel. Milne was een groot fan van het boek zoals uit deze quote blijkt:

'One does not argue about The Wind in the Willows. The young man gives it to the girl with whom he is in love, and, if she does not like it, asks her to return his letters. The older man tries it on his nephew, and alters his will accordingly. The book is a test of character. We can't criticize it, because it is criticizing us. But I must give you one word of warning. When you sit down to it, don't be so ridiculous as to suppose that you are sitting in judgment on my taste, or on the art of Kenneth Grahame. You are merely sitting in judgment on yourself. You may be worthy: I don't know, But it is you who are on trial.'

Inmiddels zijn er miljoenen exemplaren van het boek in tientallen landen verkocht. 


Het verhaal begint bij Mol die tijdens de lenteschoonmaak overvallen wordt door een heerlijke onrust. Hij krabbelt en wringt zich uit zijn mollenhol omhoog en neemt een vrije dag. Bij de rivier ontmoet hij Rat die hem uitnodigt voor een roeitochtje. Rat en Mol worden vrienden en ze brengen samen een heerlijke zomer aan het water door.
Mol ontmoet ook de vrienden van Rat, waaronder de steenrijke opschepperige Pad en de serieuze vriendelijk oude Das. Vooral Pad houdt de gemoederen bezig, bijvoorbeeld als hij zich overgeeft aan zijn nieuwste passie: snelle auto´s. Hij belandt zelfs in de gevangenis, maar weet te ontsnappen. Bij terugkomst is zijn huis overgenomen door wezels en fretten. De vrienden maken dan een plan om de Paddenburg te ontzetten.
Naast de avonturen van de hoofdpersonen beschrijft Grahame uitgebreid het landschap en de geneugten van een gezellig samenzijn.
 

Wat maakt dat De wind in de wilgen al ruim honderd jaar zoveel lezers bekoort? Zijn het de beschrijvingen van het Zuid-Engelse landschap van Berkshire? Is het die wonderlijke wereld die Grahame schept, met dieren die vanzelfsprekend naast mensen leven en toch hun eigen samenleving hebben, inclusief de typisch Engelse standenverschillen? Of zijn het de rake karakteriseringen van de hoofdpersonen, waar onder andere Milne naar verwijst.
Zeker is dat de karakters van de hoofdpersonen een van de grote charmes van het boek is. De aandoenlijke en trouw Mol, de wereldwijze openhartige Rat, de aristocratische Das en die heerlijke verwaande, domme, hartveroverende Pad. Personages die zich makkelijk laten typeren, maar verre van eenzijdig zijn.
In 2012 maakte kinderboekenschrijver Reggie Naus een nieuwe bewerkte vertaling van deze klassieker, gebaseerd op een bewerkte Engelse uitgave met illustraties van David Roberts. Hierin ontbrak het hoofdstuk The Piper at the Gates of Dawn, een dromerig beeldend verhaal waarin Mol en Rat een ontmoeting hebben met de god Pan, ‘de Vriend en Helper’. In deze uitgave is dit hoofdstuk weer toegevoegd.
Naus maakte een mooie vertaling die dicht bij de originele tekst blijft. De unieke sfeer van het verhaal weet hij goed over te brengen.

The wind in the willows verscheen in 1908 zonder illustraties, maar in de loop der jaren is het vele malen geïllustreerd door verschillende kunstenaars. Naast de eerder genoemde uitgave met illustraties van David Roberts, verscheen in Nederland ook een uitgave met tekeningen van Inga Moore. Het meest bekend zijn de illustraties van E.H Shepard, bekend van Milne’s Winnie de Poehboeken. Grahame was al overleden toen de eerste druk met Shepards werk uitkwam. Het verhaal gaat dat de schrijver zeer te spreken was over de schetsen die hij nog wel gezien heeft: 'I´m glad you´ve made them real´.
In de jaren zeventig kleurde Shepard zijn oorspronkelijke illustraties in. In deze uitgave zijn de zwart-witillustraties opgenomen.

De wind in de wilgen
Kenneth Grahame, vertaald en bewerkt door Reggie Naus met illustraties van E.H. Shepard

Ploegsma, 2018 (twaalfde druk)