9 tot 12 jaar
De woordsmid - Patricia Forde
Letta woont in Ark, een zelfvoorzienende gemeenschap waar het veilig wonen is na ‘de Smelt’. De Smelt is de tijd waarin natuurrampen, veroorzaakt door de opwarming van de aarde, grote verwoestingen hebben aangericht. Ark is gesticht door een groep mensen die de ramp zag aankomen. Onder leiding van John Noa hebben zij een sterk gereguleerde gemeenschap opgezet waar een beperkt aantal mensen kan overleven.
Letta is leerlingwoordsmid. Zij is met haar meester Benjamin verantwoordelijk voor de taal. Taal is binnen Ark aan strikte regels gebonden. John Noa is er namelijk van overtuigd dat alle ellende van de Smelt is voortgekomen uit een teveel aan (misleidende) woorden. Zijn doel is om het gebruik van taal zoveel mogelijk te beperken. Daarom wordt er Lijst gesproken, een taal die slechts uit 700 woorden bestaat.
Letta’s leven verandert als er een rebel, de aantrekkelijke jonge Marlo, haar werkplaats in vlucht en zij tegen beter weten in hem een veilige plaats biedt. Kort daarop krijgt ze het bericht dat haar leermeester Benjamin bij een expeditie buiten Ark een ongeluk heeft gehad en is overleden. Zij is nu de nieuwe woordsmid. Marlo stelt Letta’s loyaliteit aan Ark op de proef door vragen te stellen en haar te vertellen over zijn leven buiten Ark. Hij laat haar ook kennismaken met muziek en beeldende kunst. Letta’s twijfel wordt versterkt als er aanwijzingen komen dat Benjamin misschien nog leeft en John Noa tegen haar gelogen heeft. Letta moet op onderzoek uit.
Het gegeven om de woordenschat te beperken is niet nieuw, denk bijvoorbeeld aan Newspeak uit Orwells 1984. Ook de voorspelbare wijze waarop Letta aan de beginselen van Ark gaat twijfelen zijn niet erg origineel, ook niet in de uitwerking. Toch zal voor veel lezers het nadenken over de functie van taal binnen een gemeenschap een interessant gegeven zijn. De schrijfster deed er onderzoek naar en ontdekte dat het mogelijk moet zijn om met slechts 500 woorden te kunnen communiceren (vakjargon valt daar niet onder, dat wordt per groep aan de woordenschat toegevoegd). De uitwerking van het gegeven rammelt echter, een woordenschatbeperking is namelijk niet eenvoudig in te voeren. Mensen zijn immers in staat om eigen woorden te vinden als ze iets willen aanduiden dat nog geen woord heeft. En ook is het ongeloofwaardig dat de woordenschat van de overlevenden van de Smelt binnen een generatie zo extreem kan verkleinen.
Als je niet te zwaar aan geloofwaardigheid tilt kun je volop genieten van het boeiende verhaal. Letta’s zoektocht naar haar leermeester is spannend en brengt haar naar interessante plekken zoals de wereld buiten Ark en de burcht van John Noa. Natuurlijk raakt Letta betrokken bij het verzet en zal ze uiteindelijk een belangrijke rol spelen in een poging John Noa tegen te houden bij het uitvoeren van zijn extreme plannen.
De woordsmid is een afgerond verhaal, al sluit de schrijfster een vervolg niet uit.
De woordsmid is een spannend verhaal dat is opgebouwd uit een aantal beproefde elementen. Het is een verhaal dat uitnodigt na te denken over de waarde van taal en kunst.
