Over Griffels, Penselen, Vlag en Wimpels en de Boekensleutel

Voor menigeen is het niet eenvoudig het woud aan kinderboekenprijzen rond ´de Griffels´ te overzien. Daarom een overzicht:

De Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) reikt jaarlijks Zilveren Griffels uit aan de best geschreven kinderboeken van het voorafgaande jaar. Zij benoemen een jury die de boeken voor de prijzen voordraagt. In de regel neemt de CPNB deze voordracht over. Naast oorspronkelijk Nederlandstalige boeken kunnen ook vertalingen voor een Zilveren Griffel in aanmerking komen. Uit de boeken die bekroond zijn met een Zilveren Griffel wordt er een gekozen die de Gouden Griffel krijgt. Een Gouden Griffel is altijd voor een oorspronkelijk Nederlandstalig boek. De Griffels zijn verdeeld over verschillende categorieën: Tot zes jaar, zes tot negen jaar, negen tot twaalf jaar, twaalf tot vijftien jaar, Informatief en Poëzie. Per categorie kan de jury twee boeken voordragen, maar dit doen zij niet ieder jaar.

Een andere jury buigt zich over de voordrachten voor de Zilveren Penselen. Tot 2018 maakte de Penseeljury onderscheid tussen werk van Nederlandse en werk van buitenlandse illustratoren. Nederlandse illustratoren kwamen in aanmerking voor de Penselen en buitenlandse illustratoren voor Paletten. Vanaf 2018 wordt er in het toekennen van de Zilveren Penselen geen onderscheid meer gemaakt tussen Nederlandse en buitenlandse illustratoren. De Gouden Penseel kan alleen toegekend worden aan een Nederlandse illustrator.
Ook de Penseeljury kent verschillende categorieën: prentenboeken, geïllustreerde kinderboeken, geïllustreerde jeugdboeken en Informatief. In elke categorie kunnen twee boeken worden bekroond.

De Gouden Griffel en de Gouden Penseel worden uitgereikt op het Kinderboekenbal op 1 oktober.

Zowel de Griffeljury als de Penseeljury geven eervolle vermeldingen. Dit zijn de Vlag en Wimpels. Zowel oorspronkelijk Nederlandse boeken als buitenlandse boeken komen hiervoor in aanmerking.

De Griffel-en Penseeljury kunnen gezamenlijk de Boekensleutel uitreiken. Deze prijs werd in 1979 ingesteld en is bedoeld voor een boek ‘dat opvalt door het genre, de gebruikte techniek of vormgeving, of een anderszins opmerkelijke kwaliteit die niet valt binnen de criteria die gelden voor de andere jeugdboekenprijzen’. Deze prijs is inmiddels acht keer uitgereikt.