12 tot 15 jaar
De laatste reis van Garoeda - Robin Raven
Meiske ontwaakt uit een nachtmerrie waarin ze vocht met Seetan, de Heer des Doods. Het is 1942 en we zijn in Bandoeng op het eiland Java. Meiske schut de nare droom van zich af en loopt vol verwachting de tuin in. Het is de ochtend van haar elfde verjaardag en ze is benieuwd welke verrassingen er op haar wachten.
In de tuin staat een grote waringin, de koningsboom, met geheime ingangen naar andere werelden. Daar ontmoet ze een jongen van haar leeftijd. Hij heeft een katapult bij zich en vertelt Meiske dat de katapult een geschenk is van Garoeda de geluksbrenger. Garoeda, half mens half vogel, draagt de god Visjnoe op zijn rug. Samen vliegen zij naar plekken waar Seetan heerst om hem weg te jagen. De onbekende jongen wil zijn naam niet noemen.
Van een feestelijke verjaardag komt niets terecht, omdat de Japanners Java zijn binnengevallen. Al snel wordt duidelijk wat dat betekent voor de Nederlanders. Mannen en vrouwen worden gescheiden en naar kampen verplaatst, ook Meiske en haar familie. Meiske komt met haar moeder terecht in een vrouwenkamp, waar ze de jongen uit de boom weer ontmoet. Een tante ‘met een gave’ herkent hem en vertelt Meiske dat zijn naam Boetje is.
Drie jaar lang leeft Meiske ‘in het huis van Seetan’. In het kamp is het vies, er heerst honger, iedereen schreeuwt en Meiske verveelt zich. De Japanners in het kamp zijn ‘de nieuwe goden’ waarvoor altijd diep gebogen moet worden, die bijzonder wreed kunnen zijn en eisen dat de gevangen duizend dode vliegen per dag inleveren en ze het gras knippen met hun handen. ‘Onderwerping is het hoofdgerecht in het huis van Seetan.’ Op de moeilijkste momenten is Boetje altijd in de buurt en hij is een grote steun voor Meiske.
Als in 1945 Japan verslagen is, brengt dat niet de vrede en de terugkeer naar het vertrouwde leven waarop gehoopt werd. Het land is in oorlog en Nederlanders worden niet langer met respect behandeld. De tocht naar huis, met haar moeder, broer, een vriend van de familie en Boetje, is gevaarlijk. Onderweg ziet Meiske verschrikkelijke dingen. Terug in Bandoeng blijkt hun huis een bouwval. Er is geen toekomst meer in het land waar Meiske opgroeide, die toekomst ligt in Nederland. Zal ook Boetje meegaan?
Robin Raven schreef een indrukwekkend boek over een periode waar in de jeugdliteratuur nauwelijks aandacht aan wordt besteed. Raven weet heel mooi de sfeer van het toenmalige Nederlands-Indië in woorden te vangen. Meiske is gevoelig voor de Indische mystiek. Ze heeft een grote angst voor Seetan, maar put ook hoop uit de kracht van Garoeda. Die kracht wordt gesymboliseerd door een garoedabeeldje dat zij van haar broer heeft gekregen en dat ze altijd bij zich draagt.
Naast de mystieke kant van het verhaal zet Raven de harde realiteit. Hij schrijft onder andere over de minachting van de Nederlanders voor de inheemse bevolking, de wreedheid van de Japanners in het kamp en het geweld en de wetteloosheid na de capitulatie. Raven beschrijft deze gruwelen kort en ingetogen en ze maken veel indruk.
De laatste reis van Garoeda is een indrukwekkende historische roman die een goed beeld geeft van een roerige en gewelddadige periode in de geschiedenis. Raven is een geweldige verteller, die magie en realiteit mooi met elkaar vermengd. Een boek om in een ruk uit te lezen.
