Misjka - Edward van de Vendel en Anoush Elman

Misjka is een verhaal over een konijn en een verhaal over een gezin dat gevlucht is uit Afghanistan. Na vijf jaar onzekerheid krijgen alle gezinsleden een verblijfsvergunning en een huis. Wat hieraan vooraf ging wordt beschreven in de jongerenroman De Gelukvinder (Querido, 2008) geschreven  door Edward van de Vendel en Anoush Elman. Dit boek, het eerste deel van de Slashreeks waarin een jongere samen met een schrijver zijn/haar verhaal vertelt, gaat over de vlucht uit Afghanistan van de familie Elman. Ze maakten een gevaarlijke reis die een half jaar duurde. Ook de periode in Nederland waarop gewacht en gehoopt wordt op een verblijfsvergunning wordt in dit boek beschreven. Aan het einde van het verhaal is dan nog niet duidelijk of de familie mag blijven.
Misjka begint op het moment dat de verblijfsvergunning is afgeven en de familie een eigen huis krijgt. In die zin is het boek een vervolg op De gelukvinder. Maar zo eenvoudig ligt het niet. Misjka is een boek voor jonge kinderen, in tegenstelling tot De gelukvinder. Het is wel autobiografisch en opnieuw gebaseerd op de ervaringen van Anoush Elman die in het verhaal Hamayun wordt genoemd en de oudere broer van de hoofdpersoon is. Van de Vendel en Elman schreven ook dit boek gezamenlijk.

Roya, negen jaar, vindt dat bij een eigen huis een huisdier hoort. Samen met haar drie broers gaat ze naar de dierenwinkel. Ze komen thuis met een wit dwergkonijn: Misjka. Het hele gezin is dol op het diertje. De familieleden praten graag tegen het konijn en ze vertellen het ook verhalen over de tijd in Afghanistan en wat ze meemaakten tijdens de vlucht naar veiligheid. Roya vraagt zich af of Misjka wel begrijpt wat tegen hem gezegd wordt. Hamayun, Roya's grote broer, ziet het zo: ‘Juist omdat we niet weten wat Misjka verstaat, is het misschien slim om dingen aan hem te vertellen die eh…zeg maar…niet voor iedereen bedoeld zijn.’ De meeste verhalen die aan het konijn worden toevertrouwd hoort Roya voor het eerst.

Op een dag is het hok van Misjka niet goed afgesloten en is konijn weggelopen. De ontsteltenis is groot en onmiddellijk wordt er een grote zoekactie gestart.

Misjka is een gelaagd verhaal. Het gaat over een konijn waar iedereen van houdt en die op een dag wegloopt. Dat leidt tot een spannende zoektocht die gelukkig goed afloopt. Het gaat echter ook over het verwerken van een heftige periode. Het verhaal laat zich goed lezen op beide niveaus. 

De verhalen die de gezinsleden delen geven een fragmentarisch, maar eerlijk beeld van de gebeurtenissen. Er zijn pijnlijke herinneringen aan de vermoeidheid, angst en wat ze onderweg verloren. De emoties die dit oproept worden vaak verwoord in een korte zin, waar je makkelijk overheen kunt lezen. Er worden ook leuke herinneringen gedeeld, bijvoorbeeld aan een uitbundig gevierde verjaardag. Het blijft allemaal behapbaar voor de jonge lezer, al wordt het niet mooier gemaakt dan het was.

Het is voor de familie een grote schok als het konijn wegloopt en ze komen direct in actie om het diertje weer te vinden. Dat is een avontuur op zich. Maar als Misjka weer veilig thuis is blijkt zijn uitstapje veel los te maken. Dat wordt prachtig beschreven. Het is daarbij hartverwarmend om te lezen hoe Roya altijd op de steun van haar broers kan rekenen en hoe sterk en warm de familiebanden zijn. 

Het verhaal is uitgegeven in een fijn compact boek en geïllustreerd door Annet Schaap. Zij heeft op houten achtergronden de familie geportretteerd. We zien vader, moeder en de broers samen met het konijn afgebeeld en natuurlijk zien we ook Roya meerdere keren. De bijzondere achtergrond maakt de tekeningen extra levendig en het warme kleurpalet onderstreept de fijne sfeer van het verhaal.

Misjka
Edward van de Vendel/Anoush Elman met illustraties van Annet Schaap
Querido, 2022

© Annet Schaap