Prentenboeken over emoties

Gevoelens hebben we allemaal, maar hoe herken je ze en welke woorden geef je eraan? Voor jonge kinderen, en ook voor anderen, kan het moeilijk zijn abstracte begrippen als boos, bang, jaloers of ongeduldig te duiden en te benoemen. De kartonnen prentenboekjes De bal van Joukje Akveld en Myriam Berenschot en Soms ben ik… van de Duitse Kathrin Schärer kunnen hierbij helpen.
Joukje Akveld maakte een doorlopend verhaal waarin verschillende gevoelens worden benoemd. Centraal staat een bal. De tekst bestaat alleen uit het benoemen van een gevoel, de illustraties vertellen het verhaal. Het begint bij jaloers. We zien een kind wijzen naar een bal waarmee andere kinderen spelen. Dan volgt verrast als dit kind een bal cadeau krijgt. Gevolgd door teleurgesteld, omdat het spelen met een bal best ingewikkeld is. Bij boos en trots zien we dezelfde gebeurtenis, alleen verschilt de gezichtsuitdrukking en de weergave van de omgeving. Een meesterlijke trap tegen de bal loopt niet goed af en dan is het kind geschrokken, bang en verdrietig. Gelukkig volgt al snel opgelucht en blij.

De bal
Jouke Akveld met illustraties van Myriam Berenschot
Gottmer, 2022

Kathrin Schärer gebruikt hetzelfde concept, alleen heeft zij er geen doorlopend verhaal van gemaakt. We zien op iedere bladzijde een of meer dieren en een korte omschrijving van hooguit drie woorden. Soms benoemen de woorden een emotie zoals blij, verdrietig of woedend. Maar het kunnen ook woorden zijn die een emotie oproepen, bijvoorbeeld beledigd, de eerste, een beetje misselijk, verveeld, goed verstopt of zo aan de beurt.
De lezer, in de praktijk zal dit vaak de voorlezer en het kind samen zijn, moeten het verhaal zelf maken. Schärer geeft de voorzet met prachtige warme toegankelijke en ook grappige illustraties. Sommige verhalen liggen voor de hand zoals een konijntje dat in elkaar gedoken bitter huilt, dat is makkelijk te koppelen aan het woord verdrietig. Waarom het konijntje verdrietig is mag de lezer zelf verzinnen en wellicht kan er dan ook iets verzonnen worden dat het diertje troost. Grappig is de tekening bij ongeduldig, waar de laatste in de rij bij de ijscokar de hoofdrol opeist. Een bladzijde verder richt de blik zich op de eerste in de rij, een olifant die het concept besluiteloos vormgeeft.

Beide boeken zijn heel geschikt om samen met kinderen te bekijken en te bespreken en zo bij te dragen aan het doorgronden van deze lastige begrippen. Dat geldt natuurlijk ook voor kinderen die willen oefenen zich uit te drukken in een nieuwe taal en voor kinderen die moeite hebben emoties af te lezen.

Soms ben ik…
Kathrin Schärer
Gottmer, 2022

‘Tevreden’ © Kathrin Schärer