Gelukkig en blij - Edward van de Vendel

Gelukkig en blij is een nieuwe bundel met gedichten van Edward van de Vendel, opnieuw met illustraties van Martijn van der Linden. In de bundel staan vijftig (!) gedichten die rond een boerderij zijn gesitueerd. Het is een ‘herstelboerderij’ die er aanvankelijk verwaarloosd bij staat. Het openingsgedicht, op het schutblad, schetst een somber beeld van lawaaierige mensen die zo ‘weinig zwijgen’ en zo weinig ‘vlinder zijn of kat’.
‘Maar wat nou als iedereen voortaan het gegil negeerde,/ de stilde eerde/ en de verdere rest/ van zijn jonkies leerde?/ Dan werd de wereld een herstelboerderij./ Met een bord op de gevel:/ 'Gelukkig en blij.' //’

Op de volgende pagina’s nemen Van de Vendel en Van der Linden de lezer mee naar die boerderij en de dieren die er op en rondom wonen. De menselijke bewoners zien we soms op de achtergrond, maar zij spelen nauwelijks een rol in de gedichten.
We maken kennis met de dieren in de herfst en volgen ze gedurende een jaar. Aan elke seizoen is een sfeervol gedicht gewijd. Een aantal dieren ontmoeten we meerder keren, zoals de katten Hannes en Hassan, De Betuwse ezeltjes, schildpad J.J. van der Vlies en dwergkonijn en goudvis die verschillende namen aannemen, al naar gelang hun pogingen iets van de politiek te begrijpen. De vaste personages hebben terugkerende thema’s, zoals de relatie tussen de twee ‘poezenbazen’ Hannes en Hassan. Het zijn opscheppers, aaiconcurrenten, tijgers en uiteindelijk elkaars vriend. De ezeltjes lijken een kudde, maar hun binnenwereld is verrassend en die durven de dieren steeds meer te tonen. Schildpad J.J. van der Vlies heeft fantasierijke kijk op het leven. Zo niest hij zichzelf over de wereld en is hij het gelukkigst op de verwarmingsbuis: ‘O, dat spoelen, dat stromen,/ dat gloeien, dat dromen,/ dat tikken, dat woeden,/ dat ebben, dat vloeden…'
De gedichten van Van der Vendel zijn zonder uitzondering goed. Ritme klopt altijd, het staat vol met verrassende beelden en jong en oud kan tussen de woorden schoonheid en wijsheid vinden. Emoties zijn alom aanwezig, soms op de voorgrond, andere keren subtieler. Prachtig zijn de gedichten over Gouden Roos, de koe die doodging en de achterblijvers doet zoeken naar een manier om daar mee om te gaan. Of de beschrijving van het geluk van de ‘onderklonten’ als de trekker over het land gaat:

 ‘Ze waren vastgezakt,/maar worden losgehakt/ en liggen blij verbijsterd/ naar de wijde wereld te gapen./ Intussen mag de oude opperlaag gaan slapen,/ wordt hij opgeklopt/ in bed gestopt,/ met wat graan/ als avondlekkernij/ erbij.//

Naast de tekst zijn ook de illustraties fantastisch. Deze keer tekent Van der Linden voornamelijk realistisch en surrealistisch. We zien de schoonheid van een trekker op het land, van een merel in de boom of een hert aan de bosrand. Maar we zien ook een Roodborstje met een helm, Gouden Roos op een wolk en een dwergkonijn en een goudvis die elkaars gedrag spiegelen. Het kleurgebruik is fantastisch en benadrukt de seizoenen die verlopen in het boek. Geweldig is de subtiele manier waarop Van der Linden emoties weergeeft zonder de eigenheid van het afgebeelde dier geweld aan te doen.

Op het achterste schutblad staat opnieuw het gedicht Herstelboerderij, nu in een losser lettertype en een andere illustratie. Wellicht een beeld hoe ook de lezer herstelwerkzaamheden voor de ziel verricht door deze gedichten te lezen en te genieten van de illustraties.

Gelukkig en blij is een echte smulbundel vol taalsnoepjes in alle smaken en beeldschoon verpakt.

Gelukkig en blij
Edward van de Vendel met illustraties van Martijn van der Linden
Querido, 2023

© Martijn van der Linden