Koningsspel - Linda Dielemans

Linda Dielemans, schrijver en archeoloog, waagt zich in het boek Koningsspel aan het beschrijven van een nieuw tijdperk. Haar eerdere boeken speelden zich in de prehistorie af, maar voor dit boek verdiepte ze zich in de vroege middeleeuwen. Het was illustratrice Sanne te Loo die hiervoor de aanzet gaf. Zij vroeg Dielemans of ze niet ‘iets’ konden doen met de bijzondere ivoren schaakstukken uit de 12e eeuw die in 1831 in het Schotse Lewis werden gevonden. Dit schaakspel werd bekend door de Harry Potterfilms. 

Hoofdpersoon in het verhaal is Auga, de dochter van de hoofdman. Ze woont in ‘de west’ op Groenland waar de mensen onder andere leven van de ivoorhandel. Het ivoor wordt geruild tegen hout, dat nodig is om de boten te onderhouden. Auga, die eigenlijk Margret heet, dankt haar bijnaam aan haar ogen. Ze ziet namelijk vage vlekken in de verte, maar van dichtbij ziet ze haarscherp. Dat vermogen zet ze in als ze ivoor bewerkt en ze is daar uitzonderlijk goed in. Zo goed dat haar vader besluit zijn dochter mee te nemen als hij over zee naar Markland trekt om te handelen. Zijn plan is om de bisschop in Gardar buitenspel te zetten en zijn ivoor aan te bieden aan de aartsbisschop in Noorwegen in de hoop daar een betere deal te kunnen sluiten. Auga mag mee om de geschenken die zij maakte zelf aan te bieden. Maar het loopt anders. Auga’s kunde valt op en machtige mensen proberen haar over te halen voor hen te komen werken. Zo raakt ze tegen wil en dank betrokken bij een machtsspel tussen koningen.

Dielemans deed uitgebreid onderzoek naar zowel de schaakstukken als de tijd waarin Auga leefde. Deze kennis heeft ze op een knappe manier in het verhaal verwerkt. We leren de wereld van Auga kennen door haar ogen. Zo maakt de lezer eerst kennis met het dorp in Groenland en de gewoonten van de mannen en vrouwen daar. Als Auga mee mag op het schip leeft de lezer mee met het leven op zee en als Auga voor het eerst in een grote stad komt schildert Dielemans de omgeving door haar ogen, zoals  haar verbazing dat overal hout wordt gebruikt en dat er huizen staan ‘tot aan de horizon’.
Het verhaal is verzonnen, het is een zo-zou-het-gegaan-zijn-verhaal waarin de historische details  kloppen. Dielemans gaat daarbij zorgvuldig te werk, met oog voor detail. Zo verklaart ze zelfs de foutjes en slordigheden in het snijwerk die te zien zijn op de originele schaakstukken. In een nawoord licht de schrijfster toe wat in het verhaal op waarheid berust en wat verzonnen is.
Het verhaal begint met de vondst van de schaakstukken in Lewis in 1831. Dan volgt Auga’s verhaal tot het moment dat zij Lewis verlaat en de stukken verborgen in de duinen achterlaat. Dielemans sluit daar Auga’s verhaal af, de lezer volgt de weg van de schaakstukken. Het verhaal wordt dan weer opgepakt waar het begon, in Lewis.
Het boek heeft nog een derde verhaallijn dat tussen de hoofdstukken wordt verteld. Het is een verhaal waarin de schaakstukken zelf de hoofdrol spelen. Het voegt niet veel toe, behalve dan de prachtige illustraties die Sanne te Loo hierbij maakte.
Te Loo tekent de stukken in hun originele kleuren en laat volop de prachtige details van het snijwerk zien. De rijk gedecoreerde stukken inspireerde Te Loo tot kleine illustraties waarmee de hoofdstukken openen. Naast de schaakstukken tekent Te Loo ook scenes uit het boek en ze doet dat met kleuren die ook in de middeleeuwen werden gebruikt.

Koningsspel is een boek voor liefhebbers van een boeiend historisch verhaal waarvan de basis klopt. De schrijfster verliest zich nergens in slaapverwekkende beschrijvingen, maar ze neemt wel de tijd om het verhaal te vertellen, ruim 300 bladzijden. De illustraties van Sanne te Loo zijn de kers op de taart en dragen veel bij aan de sfeer van het boek.

Koningsspel
Linda Dielemans met illustraties van Sanne te Loo
Leopold, 2023

© Sanne te Loo