De laatste verhalenverteller - Donna Barbra Higuera

 

Het is juli 2061 en de aarde zal vernietigd worden door een komeet. Een selecte groep wetenschappers en politici zullen in drie grote kolonisatieschepen naar Sagan reizen om daar een nieuwe samenleving te starten. Petra, haar broertje Javier en hun ouders behoren tot de uitverkorenen. Ze moeten wel hun familie en vrienden achterlaten. Petra zal vooral haar Mexicaanse oma missen die altijd prachtige verhalen vertelt, zogenaamde cuento’s. Petra wil ook graag verhalenverteller worden, al zien haar ouders liever dat ze voor de wetenschap kiest. De reis zal 375 jaar duren en de reizigers zullen deze doorbrengen ‘in stasis’ in een capsule. Een Gog zal kennis direct in hun brein programmeren, kennis die nodig is op de nieuw planeet.
Bij Petra verloopt het proces niet helemaal goed. Ze blijft lang bij bewustzijn, zonder dat ze dit kan aangeven. Zo krijgt ze een en ander mee wat er op het schip gebeurt. Als het moment daar is dat ze weer bij bewustzijn komt is er veel veranderd. Het schip is overgenomen door mensen die er vreemd uitzien en zichzelf het Collectief noemen. Petra lijkt de enige die herinneringen heeft, aan de aarde, het leven daar en aan haar familie. Ze weet ook dat ze familie heeft en ze herinnert zich verhalen uit verschillende culturen. Ze heeft echter snel door dat ze dit verborgen moet houden en moet doen wat van haar verwacht wordt. Iedereen op het schip heeft een taak en alles staat in het teken ‘voor het Collectief’. Mevrouw de President ziet erop toe dat de orde gehandhaafd blijft.

De Amerikaanse schrijfster Donna Barba Higuera heeft een intrigerend dystopisch boek geschreven. Ze kreeg er verschillende prijzen voor in het buitenland, waaronder de prestigieuze Amerikaanse kinderboekenprijs de John Newberry Medal.
De kern van het verhaal is de vraag naar wat het leven de moeite waard maakt. Is dat leven zonder oorlog, misdaad en pijn ten koste aan alles, of is dat een leven met familie, verhalen en herinneringen, ook de pijnlijke? De schrijfster zet een wereld vol onzekerheden tegenover de steriele wereld van het Collectief. Petra is de enige die de beide werelden kan vergelijken en haar keuze is duidelijk. Zij probeert dan ook de kinderen die gelijk met haar uit stasis zijn gehaald hun herinneringen aan de aarde terug te geven en dat doet ze door verhalen te vertellen.
De laatste verhalenverteller is ook een spannend boek. Het Collectief mag er natuurlijk niet achter komen wat Petra wil. Ze heeft namelijk plannen om aan het Collectief te ontkomen, samen met de kinderen van haar ploeg. Maar eerst wil ze weten wat er met haar ouders en broertje is gebeurd.
De lezer beleeft het verhaal via Petra, twaalf/dertien jaar oud. Zij neemt de lezer mee in haar overpeinzingen wat het leven de moeite waard maakt en daarbij spelen haar herinneringen een belangrijke rol. Het is geen verhaal waar extreme wreedheden in voorkomen, maar wel hangt er voortdurend dreiging in de lucht, omdat Petra het Collectief saboteert.
Vaak denkt Petra terug aan de opmerking van haar vader over wereldverbeteraars: ‘Wat ze wíllen is niet perse het engste gedeelte, maar wel hoe ze dat willen bereiken.’ Het motiveert Petra te vechten tegen de emotieloze eenvormigheid van het Collectief, waar gemuteerde mensen hun emoties reguleren met chemische drankjes. Als tegenhanger vertelt ze verhalen ‘die op zilveren paden komen en op gouden paden gaan’.
De laatste verhalenverteller is een boek dat uitnodigt te mijmeren over wat het leven de moeite waard maakt.

De laatste verhalenverteller
Donna Barba Higuera, vertaald door Adiëlle Westercappel
Querido, 2024