De avonturen van Eduard Speck - John Saxby

Eduard Speck, de hoofdpersoon van deze verhalenbundel, is een varken. Hij woont met een aantal andere dieren op boerderij De Schoffelhoeve. Eduard Speck is niet zomaar een varken. Ieder verhaal begint met het roemen van zijn bijzondere eigenschappen. Hij is onder andere eerbiedwaardig, onmisbaar, fameus, knap, avontuurlijk, beeldschoon en buitengewoon intelligent. Al snel blijkt dat er wel wat valt af te dingen op de vele positieve eigenschappen van de heer Speck. Eigenlijk is hij een snobistische beterweter die door zijn opschepperij zichzelf menigmaal in de problemen brengt. Zo verheugt hij zich op het bezoek van een damesvarken, maar als Begonia Plomp er eenmaal is neemt ze de regie in zijn hok over en weet hij niet hoe hij daar onderuit kan komen. Op een andere dag verzint Eduard een list om eindelijk van de luidruchtige kikkers in de vijver af te komen, maar het plan keert zich als een boemerang tegen hem en regelmatig schept hij op over een van zijn vele talenten (dansen, klimmen, het wegjagen van ongewenste dieren) en wordt dan uitgedaagd dat maar eens te laten zien, met alle gevolgen van dien.
De spanning tussen het zelfbeeld van Eduard en de werkelijkheid is de kern van de verhalen. Dat speelt zich allemaal af op de boerderij waar ook andere dieren wonen, die eveneens hun eigenaardigheden hebben. Zo is er eekhoorn TT die graag de laatste roddels en nieuwtjes doorgeeft, het niet al te snuggere trekpaard Adriaan, de hooghartige kat Gregor en Hector de hond die het liefst de kippen opjaagt. Deze en ook andere dieren komen regelmatig in de verhalen terug, naast personages die slechts in een verhaal voorkomen.
De dieren hebben niet alleen menselijke eigenschappen, ze doen ook menselijk dingen, zoals schoorsteenvegen of schilderen. Aan de andere kant wonen ze in hokken en hebben de dieren groot respect voor de vrouw van de boer (al was het maar omdat ze stevig kan uithalen met haar bezem).
De vermakelijk verhalen volgen een vast patroon. Eduard komt in de problemen, meestal door zijn eigen toedoen en de lezer geniet hoe hij deze probeert op te lossen. Soms slaagt hij erin en trekt hij aan het langste eind en soms moet hij bakzeil halen. Hij is overtuigd van zijn eigen superioriteit en hij weet er voor zichzelf altijd wel een draai aan te geven dat zijn zelfbeeld in tact blijft. Eduard Speck is ondanks zijn zelfingenomenheid toch een personage waarvan je gaat houden. 
De onderlinge verhoudingen tussen de dieren zijn vlot beschreven en zonder daar veel woorden aan te spenderen wordt al snel duidelijk hoe die verhoudingen zijn. Ondanks pesterijtjes zijn de dieren duidelijk verbonden met elkaar. Ze zijn als een grote familie die kibbelt, roddelt en grappen met elkaar uithaalt, maar ook oog voor elkaar heeft.

De verhalen over het verwaande varken zijn verzonnen door John Saxby, een Britse RAF-piloot, advocaat en zakenman. Hij schreef de verhalen voor zijn kleinzoon en de BBC maakte er een hoorspelserie van. De verhalen werden in de jaren negentig van de vorige eeuw in Duitsland in boekvorm uitgegeven met illustraties van Wolf Erlbruch en zijn nu (heel fijn) vertaald in het Nederlands.

De in 2022 overleden Wolf Erlbruch is een grote naam in de jeugdliteratuur. Hij schreef en illustreerde en werd vaak onderscheiden. In Nederland ontving hij vier Zilveren Griffels en twee Zilveren Penselen en in 2006 kreeg hij de prestigieuze Hans Christian Andersenprijs, een internationale oeuvreprijs.
Ook in De avonturen van Eduard Speck is het volop genieten van Erlbruchs werk. Op de illustraties, allemaal in kleur, is Eduard overtuigend neergezet als een keurig gekleed varken, een echte heer. Ook de andere personages zijn geweldig getekend. Wat direct opvalt is de rake weergave van de verschillende karakters en wat ze denken en voelen. Zo zien we Eduard met zijn neus in de lucht en een grote grijns als hij eindelijk een rode zijden ochtendjas kan dragen, een duidelijk verliefde eekhoorn, de relaxte hoofdkikker die totaal niet onder de indruk is van het zelfingenomen varken of de familie egel die boos afmarcheert als het blijkt te stinken in hun nieuwe onderkomen. Stuk voor stuk heerlijke tekeningen. Voor de liefhebbers van Erbruchs werk is dit boek echt een must-have.

De avonturen van Eduard Speck is een bundel fijne voorleesverhalen, prachtig en vermakelijk geïllustreerd, voor kinderen vanaf een jaar acht.

De avonturen van Eduard Speck
John Saxby, vertaald door Berd Ruttenberg met illustraties van Wolf Erlbruch
Hoogland & Van Klaveren, 2024

© Wolf Erlbruch