Zoef! - Janneke Schotveld

‘In een doodgewoon straatje in een doodgewoon rijtjeshuis lag een doodgewone jongen wakker omdat er net iemand was doodgegaan, wat helemaal niet gewoon was, maar verschrikkelijk.’ 

Deze eerste zinnen in dit nieuwe boek van Janneke Schotveld maken direct duidelijk dat de schrijfster deze keer een boek heeft geschreven met een droevige ondertoon. De ‘doodgewone jongen’ is de elfjarige Amir en hij heeft verdriet over de dood van zijn hond Oela. Amir en zijn hond waren onafscheidelijk. Maar nu is ze na een lang en gelukkig leven overleden en ligt ze niet meer op haar vaste plek naast zijn bed. Om het gemis wat te verzachten heeft Amirs moeder een oud Perzisch kleedje op de lege plek gelegd. Dat blijkt echter helemaal geen kleedje te zijn, maar een vliegend tapijt. Hij stelt zich voor als Zafar Omar Emín Faroek de Veertiende, kortweg Zoef. Het tapijt ziet al snel het verdriet van Amir en biedt aan hem naar ‘de Grens’ te brengen. Misschien is Oela nog niet vertrokken naar de onstoffelijke wereld en kunnen ze de hond terughalen. Natuurlijk wil Amir dat. Gelukkig heeft hij ‘de vleug’ en dat betekent dat het tapijtvliegen hem in het bloed zit. Amir legt een briefje neer voor zijn ouders en gaat op reis.

Het verdriet om het verlies van een huisdier kan heel groot zijn. Het is dan ook een thema dat vaker centraal staat in kinderboeken, maar Schotveld schreef hierover geen doorsnee boek. Het verlies van de geliefde hond loopt weliswaar als een rode draad door het verhaal, maar het verhaal is toch vooral een beschrijving van een avontuurlijke tocht. Er is ook al snel sprake van humor omdat Zoef het vliegende tapijt een heerlijk personage is. Het is een tapijt met een attitude; hij gaat er prat op nooit te verdwalen en zijn passagiers altijd op tijd af te leveren. Deze keer heeft Zoef daar een hele klus aan. De wereld is namelijk veranderd en staat nu vol gebouwen die er eerst niet waren en ook moet hij uitkijken voor vliegtuigen. Zoef en Amir moeten dan ook een paar keer de weg vragen. Het brengt ze bij uiteenlopende figuren die niet alleen weten in welke windrichting de reis moet gaan, maar ook een mening hebben over het leven in het algemeen en hoe je met verdriet omgaat in het bijzonder. Die meningen heeft Schotveld knap verwerkt in beelden en dialogen die gelukkig nergens belerend zijn. Zo ontmoeten Amir en Zoef onder andere de Wegwijze met zijn zeven onbuigzame armen die de goede richting aangeven. De Wegwijzer deelt volop zijn holistische wijsheden die ze, naar zijn mening, verder zal helpen op het pad des levens. Ook ontmoeten ze Dolores Deemoed die Amir en Zoef laat zwelgen in hun verdriet tot ze er letterlijk in wegzakken en ze komen terecht in Wonderwoud waar een haas de boodschap uitdraagt dat alles in het leven draait om lol( ‘en als het even tegen zit, weg ermee. Blokkeren die handel. Vergeten die hap).’ Menig kind zal de diepere laag in het verhaal missen, maar dat doet er niets aan af. De ontmoetingen laten zich ook als kleine avonturen lezen.
Uiteindelijk kiest Amir zijn eigen pad en neemt het avontuur een onverwachte wending. Het verhaal heeft een prachtig emotioneel einde, waarin goed afscheid nemen centraal staat.
Het boek is rijkelijk geïllustreerd met zwierige zwart-wittekeningen gemaakt door Nadia Meezen. Hond Oela duikt daarin vaak op en zo begrijpt de lezer steeds beter wie Oela was en waarom Amir haar zo mist.

Zoef! is een boek over verdriet, maar dan heel aangenaam verpakt. Het verhaal heeft alle kwaliteiten waar Schotveld om bekend staat: het is fantasierijk, het heeft humor en regelmatig is er een knipoog naar misstanden in de maatschappij. Echt een bijzonder en mooi boek.

Zoef!
Janneke Schotveld met illustraties van Nadia Meezen
Van Goor, 2024

© Nadia Meezen