Het sleutelkruid - Paul Biegel



Paul Biegel schreef zijn eerste kinderboek, De gouden gitaar, in 1962. Twee jaar later brak hij echt door met Het sleutelkruid dat als beste kinderboek van het jaar werd uitgeroepen. Vijftig jaar later heeft deze klassieker van de kinderliteratuur niets aan kracht ingeboet.
Het verhaal gaat over koning Mansolein die al meer dan duizend jaar regeert over dieren, draken en dwergen. De koning is erg moe en zal snel sterven. Eenzaam in zijn koperen burcht, waar alleen een haas nog voor hem zorgt, gaat zijn gezondheid snel achteruit. De haas roept de hulp in van de wonderdokter die vaststelt dat het hart van de koning tikt´als een scheefstaande klok´. Er is sleutelkruid nodig om het hart weer op te winden. De plek waar het kruid groeit is geheim en vele dagreizen weg. Om de koning in leven te houden tot de dokter terug is met het genezende kruid moet zijn hart iedere dag éénmaal flink kloppen. Een dagelijks verhaal moet daarvoor zorgen. De wonderdokter vertrekt en belooft aan iedereen te zeggen dat wie een verhaal kent naar de burcht onder de koperen bergen moet gaan om het de koning te vertellen.
De eerste dag staat er een wolf voor de deur en hij vertelt over zijn spannende aanvaring met een heks, de volgende dag vertelt de eekhoorn´een heel leuk verhaaltje´ waarin een giraf in de maling wordt genomen en de dag daarop is duinkonijntje Ikke aan de beurt met het trieste verhaal hoe hij zijn broer Fliz kwijtraakte. Soms knapt de koning zo op van de verhalen dat hij de dieren meeneemt naar vergeten zalen in zijn burcht, maar op andere dagen vrezen de dieren dat de wonderdokter te laat zal komen.

Het sleutelkruid had een verhalenboek moeten worden dat paste in de boekenserie Kinderverhalenvan uitgeverij Holland. In die serie verschenen onder andere delen van Mies Bouhuys en Hans Andreus. Biegel hield zich echter niet aan de opdracht en maakte een raamvertelling. Aanvankelijk tot ergernis van zijn uitgever, maar deze gaf zich al snel gewonnen:´Geachte Heer Biegel, ik heb pas 40 bladzijden gelezen van het manuscript, maar ik kan u dit wel zeggen: het is meesterlijk. Dit wordt een prachtig boek. Van harte gefeliciteerd.´
Het sleutelkruid heeft alles waar Biegel geliefd om is. Het verhaal is veelzijdig en appelleert aan veel emoties. Er zijn grappige verhalen, trieste verhalen, sfeervolle verhalen en spannende verhalen. De verhalen zijn niet allemaal even lang; het laatste verhaal beslaat zelfs vier delen en vertelt de geschiedenis van de dwergen waarin ook koning Mansolein een rol speelt. Door te kiezen voor een raamvertelling weet Biegel het boek zijn unieke sfeer te geven. Er is altijd weer de spanning hoe het met de koning gaat, of de koning die dag een van de bijzondere zalen in de burcht zal openen, hoe de dag zal verlopen en wie er ´s avonds aan de poort staat. Natuurlijk staat het boek vol met heerlijke Biegelzinnen en Biegelwoorden. Daarnaast is Biegel de meester van de heldere structuur; het is knap hoe hij in Het sleutelkruid de lezers niet laat verdwalen in alle verhaallijnen. Omdat Het sleutelkruid zo veelzijdig is, is het een geweldig voorleesboek. Iedere toehoorder kan er iets in vinden dat hem altijd zal bijblijven
De eerste drukken van Het sleutelkruid werden geïllustreerd door Babs van Wely. Jammer dat haar tijdloze mooie zwierige illustraties de latere drukken niet meer sieren. In de herziende druk, voor het eerst verschenen in 2000, zijn de illustraties van Harmen van Straaten. Zijn illustraties zijn eveneens in een mooie zwierige stijl die schatplichtig lijkt aan zijn roemrijke voorgangster.
Het sleutelkruid is ook als luisterboek verkrijgbaar; acteur Gijs Scholten van Aschat leest het verhaal prachtig voor. Klik hier om een stukje daarvan te horen.

Het sleutelkruid
Paul Biegel
Holland/Lemniscaat, 2000