De boom met het oor - Annet Schaap

Annet Schaap kende een stormachtige start van haar schrijverscarrière. Na jarenlang een succesvol illustratrice te zijn geweest debuteerde als auteur in 2017 met haar boek Lampje. Het boek werd een enorm succes en won alle belangrijke kinderboekenprijzen. De boom met het oor is haar tweede boek. Het is een prentenboek en geïllustreerd door Philip Hopman. Het boek laat zich niet makkelijk in een hokje plaatsen. Dit is geen prentenboek voor kleuters, dit verhaal zal vooral kinderen vanaf een jaar of acht aanspreken. Schaap schreef dit verhaal oorspronkelijk voor een theaterproductie.

In een stadspark staat een enorme boom, het is de allerhoogste en dikste boom in het park. Alleen de dieren weten dat halverwege de stam een oor zit, ‘een oor dat echt luistert.’
     In de stad staat een school en op die school zit een kleine jongen die iets heel bijzonders heeft ontdekt. Hij wil het graag vertellen, maar er is niemand die wil luisteren.
Na schooltijd loopt hij het park in en twijfelt even of hij zijn verhaal aan een man op een bankje zal vertellen. Maar hij mag niet met vreemden praten, dus loopt hij door. Ook vindt hij geen gehoor bij een vogeltje of een hond. Wat de jongen niet weet is dat er ook een rouwstoet door het park trekt, het is de begrafenisstoet van kever Trude. Haar treurige echtgenoot loopt voorop. Trude, zijn grote liefde, is doodgepikt door een zwarte kraai. Alles wat rest is haar dekschildje. De stoet trekt naar de boom met het oor en daar staat inmiddels ook de jongen. Er zijn nog meer dieren bij de boom en allemaal hebben ze wat te vertellen.
    

Schaap schreef dit verhaal in opdracht van het Internationale Kamermuziek Festival. De muziek van Moesorgki’s Schilderijen van een tentoonstelling was de inspiratiebron. Het verhaal kan goed los gelezen worden van deze oorsprong, maar het is ook zeer de moeite waard Moesorgski’s beeldende muziek erbij te beluisteren. Schaap laat alle gebruikelijke invullingen bij dit stuk los en maakt haar eigen verhaal. Dat pakt goed uit, als je niet beter wist zou je kunnen denken dat Moesorgski zijn muziek speciaal bij voor haar verhaal heeft geschreven. 

     In dit tweede boek laat Schaap opnieuw zien dat ze een talentvolle schrijfster is. Haar taal is bloemrijk, klankvol en beeldend. Ze kiest voor een eigentijds thema door de vraag centraal te stellen wie er in de huidige drukke tijden nog de tijd neemt om echt naar iemand te luisteren. De hoofdpersoon is een zogenaamd sleutelkind; zijn ouders werken en hij heeft ‘alleen een sleutel, aan een touwtje om zijn nek.’ Schaap voert op slimme wijze de spanning op, de lezer wil in toenemende mate wel het luisterend oor zijn dat de jongen zoekt. Als de jongen dan uiteindelijk zijn verhaal ‘onhandig uit zijn mond laat vallen’ stelt het niet gelukkig niet teleur.
     Het verdriet van de kever over zijn geliefde Trude is een mooie toevoeging in het verhaal. Schaap geeft de diepgevoelde pijn van het verlies fraaie woorden: ‘O, boom, ik hield zo van haar. Ze was zo prachtig, mijn Trude, zo glimmend, zo zwart...Hoe kan ik vertellen hoe lief ze was?' Daarnaast is het leven vanuit het perspectief van een kever ook grappig, want zijn leven is kort en verdriet krijgt snel een plaats en dus gaat hij na korte tijd alweer op zoek naar een andere knapperd om mee te trouwen.

Philip Hopman, onder andere bekend van de Boer Boris-serie, heeft het verhaal Zuid-Europese allure gegeven door de stad Barcelona als inspiratiebron te gebruiken. Hij heeft zich uitgeleefd om de drukte van de stad weer te geven. De sfeervolle bomvolle illustratie van de stad laat huizen, verkeer en tal van mensen met bezigheden zien. Wie goed kijkt kan de illustrator in de drukte ontdekken. Hopman laat ook mooi zien dat het verhaal zich op een druilerige dag afspeelt. Veel mensen lopen met opgetrokken schouders en hebben haast. Een andere kant van Hopmans talent zien we in de fantasievolle weergave van de kevers. Die zijn, net als in de tekst, verdrietig maar toch ook erg grappig.

De boom met het oor is mooi verteld beeldend verhaal, groots en kleurrijk geïllustreerd door Philip Hopman.

De boom met het oor

Annet Schaap (tekst) en Philip Hopman (illustraties)

Querido, 2019