9 tot 12 jaar
De weglopers - Ulf Stark
Opa ligt in het ziekenhuis en hij is geen makkelijke patiënt. Zijn zoon kan er slecht tegen de stevige man zwakker en dunner te zien worden en hij heeft moeite met het recalcitrante gedrag van zijn vader. Kleinzoon Gottfried (vernoemd naar zijn grootvader) ziet dat anders, die vindt het wel leuk als opa kwaad wordt, ‘dat maakte het leven spannender’.
Gottfrieds vader gaat liever niet naar het ziekenhuis, maar Gottfried bezoekt zijn opa graag. Daarom verzint hij een manier om stiekem bij opa op bezoek te gaan. Opa vindt het fantastisch en ziet in Gottfrieds gedrag een kans om nog een keer het eiland te bezoeken waar hij met zijn inmiddels overleden vrouw heeft gewoond. Zijn zoon wil dit niet regelen, maar met hulp van Gottfried kan hij het misschien toch voor elkaar krijgen.
Stark is een geweldige schrijver die met weinig woorden veel kan zeggen en daarnaast ook in een goedgeplaatste zin expliciet een belangrijk punt kan benoemen. Zowel tussen de zinnen als in de zinnen wordt duidelijk dat opa en zijn zoon anders in het leven staan en dat de kleinzoon opa beter begrijpt, maar nergens maakt Stark karikaturen van zijn personages.
Het verhaal draait voornamelijk om de band tussen opa en zijn kleinzoon. Zij storten zich in een spannend avontuur. Gottfried moet moedig en creatief zijn om opa uit het ziekenhuis te krijgen en de reis zo plannen dat ze op de eindbestemming aankomen. Dat is een hele klus, vooral omdat zijn ouders er niets van mogen weten.
Ontroerend zijn de gesprekken tussen opa en zijn kleinzoon in het huis op het eiland. Daar wordt duidelijk dat opa’s avontuur een afscheid is en daarbij speelt de laatste pot vossenbesjam die oma nog gemaakt heeft een belangrijke rol. Stark beschrijft het niet, maar ergens tijdens het verblijf op dat eiland ziet ook de kleinzoon onder ogen dat opa er binnenkort niet meer zal zijn. Dit wordt niet openlijk besproken, het zijn andere dingen die duidelijk maken dat opa en kleinzoon elkaar daarin begrijpen. Zo ziet Gottfried hoe opa afscheid van de eilanden neemt en 'van de hemel, de rotsen en het eeuwige klotsen van de golven'. Als opa dan een kraai, een vogel die vaak met de dood geassocieerd wordt, voor een magnifieke zeearend aanziet spreekt Gottfried hem niet tegen. Het beeld van de kraai en de zeearend keert aan het einde van het verhaal terug. Dan is het een troostend beeld waarin de zeearend zijn vleugels uitslaat naar onbekende verte.
Het boek is geïllustreerd door Kitty Crowther, Alma-winnares in 2010. Haar tekeningen, voornamelijk met kleurpotlood gemaakt, zijn een verrijking van het verhaal. In haar unieke stijl weet ze veel uit te drukken. Waar de tekst tussen de regels door emoties laat zien, maakt Crowther die in haar tekeningen zichtbaar. De band tussen opa en kleinzoon bijvoorbeeld in de manier waarop ze op de boot zitten, of de liefdevolle herinneringen aan oma die opa nog zo met een kopje koffie onder een boom ziet zitten of de machteloze woede als je aan bed gekluisterd bent en niet meer kunt doen wat je wilt.
De weglopers is een ontroerend en mooi geschreven verhaal over goed afscheid nemen. Een prachtig boek.
De weglopers
Ulf Stark, vertaald door Edward van de Vendel met illustraties van Kitty Crowther
Querido, 2019
