Oorlog in inkt - Annemarie van den Brink & Suzanne Wouda

Ieder jaar verschijnen er rond 4 en 5 mei jeugdboeken over de Tweede Wereldoorlog. Het blijft altijd indrukwekkend om te lezen wat er gebeurde in deze tijd en hoe hun kinderen dit hebben beleefd. Voor het boek Oorlog in inkt kozen Annemarie van den Brink en Suzanne Wouda voor een origineel uitgangspunt. Ze deden onderzoek in de archieven van het NIOD waar veel dagboeken uit de oorlogsjaren worden bewaard. Daar selecteerden ze veertien dagboeken, van zeven jongens en zeven meisjes, als basis voor hun boek.
De schrijfsters namen de dagboekfragmenten als uitgangspunt voor een verhalende weergave van de gebeurtenissen. Ieder verhaal wordt voorafgegaan door een inleiding en afgesloten met een nawoord waarin wordt verteld hoe het de hoofdpersoon verder vergaan is.
Van den Brink en Wouda hebben een mooie rijke keuze gemaakt. De tijdspanne die in het boek aan de orde komt beslaat de hele oorlog, van mei 1940 tot de zomer van 1945 en bevat ook verhalen uit Nederlands Indië. Veel belangrijke gebeurtenissen worden beschreven, altijd vanuit het gezichtspunt van de dagboekschrijver. Zo maakt Henk het bombardement in Rotterdam mee, luistert Hans stiekem naar Radio Oranje, trekt Jan er midden in de nacht op uit om hout te vinden, moet Chris helemaal alleen overleven in een jappenkamp en wordt Annie lid van de NSB.
Het is echt een meerwaarde van het boek dat de schrijfsters de verhalen in een context zetten, dat maakt de inhoud niet alleen begrijpelijker maar vaak ook indringender. Ook mooi is dat de verhalen de gevoelens en emoties goed weergeven en die zijn vaak veelzijdig. Zo vindt Henk uit Rotterdam de invasie van de Duitsers in het begin best spannend: ‘De oorlog is zo gek nog niet, lekker niet naar school en een beetje spanning in je leven.’ Dan weet hij nog niet hoe verschrikkelijk een bombardement is. Of neem Henk die bij de boeren in de streek verblijft om zo aan Arbeitseinsatz te ontsnappen. Hij denkt zonder al te veel problemen de oorlog wel door te komen, loopt er hier en daar de kantjes af en dan opeens komt zijn leven serieus in gevaar en blijkt het allemaal geen spelletje te zijn.
De auteurs weten de zinnen uit de dagboeken tot leven te brengen. Zo wordt de zin ‘We zijn in het kamp Ambarawa aangekomen’ ingekleurd met beelden van barakken en het weinige en smerige eten. Of het zinnetje '’s Avonds met Bets kleren gemerkt voor Polen' wordt hartverscheurend als je leest hoe de ene vriendin de andere helpt inpakken en je de angst voelt die in de kamer hangt.

Annemarie van den Brink en Suzanne Wouda weten de jonge dagboekschrijvers uit de Tweede Wereldoorlog tot leven te wekken met hun verhalen en hun uitleg waarbinnen deze verhalen zijn ontstaan. Oorlog in inkt is echt een aanwinst tussen de jeugdboeken over de Tweede Wereldoorlog.

Oorlog in inkt
Annemarie van den Brink en Suzanne Wouda met illustraties van Steef Liefting
Ploegsma, 2020