De gemene moord op Muggemietje - Ted van Lieshout



In 2018 verraste Ted van Lieshout de lezers met het ongekend originele boek Ze gaan er met je neus vandoor. Een boek met een verhaal dat gebracht wordt door de dragers ervan: de letters.Van Lieshout kreeg er in 2019 de zelden uitgereikte Boekensleutel voor van de Griffel- en Penseeljury.
Maar hij was nog niet klaar met het concept en maakte daarom De gemene moord op Muggemietje. Deze keer is het boek zelf een belangrijk personage.
Het verhaal begint met een gedicht, zo’n echt lekker Ted van Lieshout gedicht. Het gaat over Muggemietje:

'Kijk, wie vliegt daar in een rondje?
Muggemietje zonder mondje.
Muggemietje heeft een rietje
En dat steekt ze, als ze dorst heeft,
In je arm of in je knietje'


De lezer zweeft mee in het leven van de mug tot ineens BAM, Muggemietje wordt geplet tussen bladzijden acht en negen. Wie is de schuldige, wie heeft het boek dichtgeslagen?
Is het een van de leerlingen in het klaslokaal waar het boek zich bevindt? Zij ontkennen in alle toonaarden en beschuldigen het boek: ‘Dit boek, wij zagen het meteen, is vals, is boos, het is gemeen.’ Als straf wordt het boek verbannen naar de kast.
Nu verdwijnt het zonnige geel dat de kaft en de eerste pagina’s domineert. De bladzijden worden zwart, de letters grijs. De letters nemen het woord. Woedend zijn ze en vooral op het boek die ook zij als de moordenaar aanwijzen. Het boek ontkent schuldig te zijn, ook als het mishandeld wordt en ook als iedere letter laat weten wat ze van de aangeklaagde vindt. Nader onderzoek is nodig en er wordt een plan bedacht.

Van Lieshout werkt op unieke wijze zijn idee uit. Typografie en kleur spelen een belangrijke rol en vertellen een substantieel deel van het verhaal. De afwisseling tussen geel en zwart geeft aan of het boek is opengeslagen of dicht en rode vlekken getuigen van de moord. De letters in het boek nemen het verloop van de gebeurtenissen op een gegeven moment in eigen hand en daarbij moeten ze uit hun geordende opstelling komen. Het wordt grimmig als het boek een brute ondervraging ondergaat en daarbij schade oploopt.
Ook de tekst heeft een hoog niveau. Van Lieshout is een meester in het schrijven van pittige dialogen en dat is niet alleen leuk om zelf te lezen, maar leent zich ook heel goed om voor te lezen.
Een van de hoogtepunten is een scheldpartij van de letters waarin ze het boek op hun eigen wijze hel en verdoemenis toewensen. Je krijgt dan zinnen als ‘Haten, die hufterige halvezool’, ‘Nekken, die nutteloze nitwit’ of ‘Quitten, die querulante quasimodo!’ De gemene moord op Muggemietje is geen boek voor tere zielen, zowel typografisch als in woorden wordt er heftig gestreden.

De gemene moord op Muggemietje is een originele whodunit. Van Lieshout combineert op een unieke wijze speelse taal met verhalende vormgeving. Een heel bijzonder en vermakelijk boek.

De gemene moord op Muggemietje
Ted van Lieshout
Leopold, 2020