Demonen - Marita de Sterck

 

Marita de Sterck vertelt haar verhalen in kinder-en jeugdboeken en in bundels waarin ze volksverhalen verzamelt. De Sterck is naast schrijfster ook antropoloog met een speciale interesse voor inwijdingsverhalen en groeirituelen. De volksverhalen die ze verzamelt zijn niet achter een schrijftafel bedacht, maar wortelen in een orale traditie. Het zijn levenslessen verpakt in een verhaal en een goede afloop is niet gegarandeerd. In haar nieuwe bundel volksverhalen staan demonen centraal. Dat levert bloedstollende verhalen op waar een grote waarschuwende werking van uitgaat. Door die waarschuwingen in een verhaal te verpakken, liefst een verhaal vol huiveringwekkende details, wordt de kans vergroot dat de boodschap overkomt.
De Sterck verzamelde 57 verhalen uit 45 culturen. Ze werden haar verteld door mensen van verschillende leeftijden en uit verschillende landen. Het blijkt dat demonen vele gedaanten aannemen en De Sterck bracht ze onder in categorieën.
Het boek opent met verhalen over kannibalen. Zij vertegenwoordigen volgens De Sterck de universele angst tot totale vernietiging, immers als een kannibaal je opeet blijft er niets van je over. Na de kannibalen volgen verhalen over Djinns en ghouls. Djinns zijn wezens die op een demonische manier bezit kunnen nemen van een menselijk lichaam en ghouls zijn grote vraatzuchtige demonen die vooral in de Arabische volkscultuur voorkomen. Dan komen duivels aan de beurt, die ook in onze streken maar al te bekend zijn. De duivel verleidt in vele gedaanten, bijvoorbeeld door zich te presenteren als een verleidelijke man. 

Na de duivels maken boze geesten, bosgeesten en andere kwelgeesten hun opwachting. Dit zijn vaak verhalen waarin geesten van overledenen de levenden komen plagen, of helpen. Dan is het de beurt aan weerwolven, vampiers en heksen. Ook deze wezens kunnen onverwachte vormen aannemen. Zo is het in Japanse verhalen niet ongebruikelijk dat katten, vossen of andere dieren de gedaante aannemen van een familielid of een geliefde om vervolgens het leven uit hun slachtoffers te zuigen. Het laatste hoofdstuk is voor de restcategorie die kortweg worden aangeduid als monsters. Hier vinden we verhalen over monsters die van gedaante kunnen veranderen en monsters die graag mensenvlees eten.
De Sterck is een goede verteller en ze schrijft in een prettige stijl. Ze doet dat in dit boek wel zonder literaire pretenties. De verhalen worden zonder poespas verteld en altijd in chronologische volgorde. De Sterck geeft de verhalen ongecensureerd door, seks en geweld worden niet verbloemd.De schrijfster geeft bij ieder verhaal een bronvermelding en achtergrondinformatie. Daarbij gaat ze soms in op de achterliggende betekenis, waarbij ze het aan de lezer laat om deze uitleg te volgen of voor een eigen interpretatie te kiezen.

De illustraties van Jonas Thys kunnen niet ongenoemd blijven. Zijn linoleumsneden laten demonen van allerlei aard zien en daarbij schroomt hij niet om het kwaad in al zijn afzichtelijkheid te tonen.

Demonen is een boek met boeiende volksverhalen die zich lenen om doorverteld te worden. Immers, ijzingwekkende verhalen kunnen altijd op publiek rekenen en wellicht waarschuwt het de toehoorders voor sluimerende gevaren.

Demonen
Marita de Sterck met illustraties van Jonas Thys
Polis, 2020