De keuze van de Penseeljury 2020

 

De Penseeljury reikte dit jaar acht Zilveren Penselen uit, de prijs voor de best geïllustreerde kinderboeken van het afgelopen jaar. Bij de start van de Kinderboekenweek zal bekend worden wie het Gouden Penseel krijgt. Deze kan alleen gewonnen worden voor een oorspronkelijk Nederlandstalig boek.

De Penseeljury bestond dit jaar uit Marlies Visser (voorzitter), Peter van Rossum, Joke Linders, Ilona van Tuinen en Kirsten König, Zij bogen zich over een gevarieerd aanbod bestaande uit 181 boeken.
Over het aanbod schrijft de jury: 

' Het aanbod aan prentenboeken, geïllustreerde kinderboeken, geïllustreerde jeugdboeken en informatieve kinderboeken [is] kwantitatief en kwalitatief interessant, alhoewel er een tamelijk ongelijke verdeling bestond over de vier categorieën. Het zwaartepunt in aantal lag bij de prentenboeken, waar beeld vaak de belangrijkste factor is. Het aanbod aan kinderboeken met een gelijkwaardige rol voor beeld en tekst bleef achter.' 

Het viel de jury op dat er dit jaar veel poëziebundels zijn ingestuurd. Daarnaast signaleert de Penseeljury nog twee andere trends. Er was sprake van een groot aantal ingezonden  natuurboeken en meer dan andere jaren waren er titels die richting graphic novel gaan. Over het kiezen van de winnaars schrijft de jury:

‘Waar let je op bij zo’n verscheidenheid van stijlen en handschriften? In hoeverre mag of moet een illustrator aanwezig zijn, persoonlijk zijn, commentaar geven? Wat is belangrijker, tekenplezier, vakmanschap, vernieuwing, een eigen visie, empathie? We dompelden ons onder in de creativiteit, liefde en aandacht waarmee de boeken tot stand zijn gekomen; zo kwamen we maar liefst op acht Zilveren Penselen en elf Vlag en Wimpels. ‘

Dit zijn de winnaars van de Zilveren Penselen 2020:

Categorie Prentenboeken

Hup Herman!
Yvonne Jagtenberg

Uitgeverij Gottmer

Uit het juryrapport:

'Herman is een hangbuikzwijn dat zich nergens druk om maakt, zolang hij kan rollen in de modder. Hij snapt niet waar die anderen zich over opwinden. Vanaf de schutbladen tot en met de laatste pagina tonen gezichtsuitdrukking en gestalte aan dat hij niet van druktemakers houdt. Dat maakt hem adorabel, knuffelbaar, stout en ook een tikkeltje sloom. Yvonne Jagtenberg maakt dat allemaal op een fantastische manier zichtbaar. Haar tekeningen zijn niet alleen technisch perfect, maar hebben zichtbare penseelstreken, fraaie contrasten en leuke details 

zoals de permanente moddervlekjes en het steeds terugkerende tandje! Met een trefzeker handschrift en minimale middelen weet ze de speelse situatie sober en overtuigend neer te zetten. Maar onder die vrolijke oppervlakte schuilen diepe gedachten en verlangens naar de zin
van het bestaan.' 

Stel dat...
JooHee Yoon

Uitgeverij BOYCOTT

Uit het juryrapport; 

'De illustraties zijn keer op keer raak en versterken het absurdistische, het aandoenlijke, 

het humoristische, maar vooral het door en door menselijke facet van de ‘stel dat’-scenario’s. (…) Kleurgebruik, techniek, het minimale van de gezichtjes en de verrassende perspectieven versterken het vervreemdende en vaak humoristische effect. Het geheel is een enorm pleidooi voor fantasie en het overdenken van mogelijkheden en ongebruikelijke en soms ongepaste situaties. Yoon is een geweldig tekenaar met een grafische achtergrond en dat is goed terug te zien in het vernuftige kleurgebruik.' 

Categorie Geïllustreerde kinderboeken

De vuurzeevlieg - en andere dierenverhalen
Carll Cneut

Em. Querido’s Uitgeverij









Uit het juryrapport:

'In afwisselend groteske pennenstreken die aan Vlaamse schilder James Ensor herinneren, en lichtere details komen de karakters van de verschillende dieren goed tot hun recht. In de pen- en penseelstreek van Cneut werden het persoonlijkheden die raken en ontroeren, gebukt gaan onder hun lot of daar juist over triomferen. (…) 

Het werk van Cneut evenaart dat van Tellegen in speelsheid, originaliteit en uitdagende
accenten. Vanuit artistiek oogpunt van hoge kwaliteit.'

Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt
Martijn van der Linden

Em. Querido’s Uitgeverij

Uit het juryrapport:

'De illustraties zijn onderling zeer verschillend van tekentechniek en uitgangspunt. Ze dagen de kijker uit en vormen een sterk geheel met de gedichten. Tekst en beeld geven elkaar de ruimte en ze zijn bovendien volstrekt gelijkwaardig. Een sterk en inspirerend samenwerkingsproject. 

Van der Linden neemt de ruimte om stilistisch te experimenteren.(…) 

Door het gebruik van verschillende technieken en stijlen vormt Wat je moet doen... als het ware
een catalogus van Van der Lindens kunnen.' 

Categorie Geïllustreerde jeugdboeken

Uit elkaar
Sylvia Weve

Uitgeverij Gottmer

Uit het juryrapport:

'Met Uit elkaar heeft Sylvia Weve weer iets bijzonders neergezet. De samenwerking met Bette Westera wordt steeds sterker. De gedichten en de tekeningen dagen elkaar uit, vullen elkaar aan of overmeesteren elkaar. (…)
De illustraties in dit overweldigende boek zijn uitgevoerd in krachtige penseelstreken in combinatie met eenvoudige verbindende lijnen in inkt. Veelal zachte bedekkende tinten wisselen af met fluorescerende kruisen of vlakken. Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend, maar over ieder detail is nagedacht. (…)
Uit elkaar is feest en drama tegelijk, kleurrijk en sober tegelijk, zwierig en ernstig, geestig en tragisch.'

Zwerveling
Peter Van den Ende

Em. Querido’s Uitgeverij

Uit het juryrapport:

'Het boek is een ode aan het avontuur, aan liefde, schoonheid en lelijkheid tegelijk.
Vol finesse en mysterie.(…)
Overal zijn verrassende perspectieven en merkwaardige dieren of antropomorfe verschijningen.
Je moet wel blijven kijken en ontdekken, het aanbod is duizelingwekkend. Doordat het boek geheel in zwart-wit is gehouden, blijft het sober en doorzichtig. Nergens mis je de
kleuren. Integendeel. (…)
Inspiratiebronnen voor deze meester-etser waren vermoedelijk de gravures van Riou en Neuville
in de boeken van Jules Verne. Net als zij arceert Van den Ende er vrolijk op los en weet hij met zijn lijntjes de fraaiste effecten te realiseren.'

Categorie Informatief

Everest
Lisk Feng

Fontaine Uitgevers

Uit het juryrapport:

'De illustraties lijken te zijn opgebouwd uit rasters die komen uit de tijd van het eerste vier kleuren drukwerk. Zo ontstond een subtiel en gedempt kleurenpalet waarmee de meest uiteenlopende kanten van het leven op de Mount Everest tot leven komen.(…)
De jury raakte betoverd door het evenwicht in avontuur en informatie, de subtiele
kleuren en de heldere uitleg over de vele aspecten van het bergbeklimmen. (…)
Alles klopt aan dit boek. Vorm, papier, kleurstelling en tekentechniek maken dat je ook zonder vliegen en rugzak inpakken kunt afreizen naar deze goddelijke bergen.'

Nadir en Zenith in de wereld van Escher
Wouter van Reek

Uitgeverij Leopold

Uit het juryrapport:

'Alles in de tekeningen en tekst functioneert in het onderzoek naar Escher. Er zijn briljante vondsten zoals de tekst die kleiner wordt en wegloopt en uiteindelijk zelfs onleesbaar is. Op de ene bladzijde waant de kijker zich opgesloten in een caleidoscopische wereld van lussen en trappen, op de andere vallen Nadir en Zenith van de pagina of speelt Van Reek net als Escher met de grenzen van het perspectief. Deze werkwijze verwijst direct naar de houtsneden en tekeningen van Escher maar weet tegelijk een overtuigend onderscheid te maken met
Van Reeks eigen handschrift en stijl. Met name door zijn fris contrasterend kleurpalet, niet louter zwartwit maar een scala aan bleekgroene en gele tinten.'

Op 29 september maakte de jury bekend dat Hup Herman! van Yvonne Jagtenberg het Gouden Penseel heeft gewonnen.