De Ickabog - J.K.Rowling

J.K. Rowling schreef het verhaal De Ickabog voor haar twee jongste kinderen, maar maakte het nooit af want ze zat nog volop in het schrijfproces van de Harry Potter-boeken. Na tien jaar haalde Rowling het manuscript weer tevoorschijn om het online te publiceren voor de miljoenen kinderen die thuis zaten in verband met de corona-epidemie. De Nederlandse uitgever van de Harry Potter-boeken besloot dit initiatief te volgen en plaatste op haar website de vertaling. Die vertaling werd weer verzorgd door Wiebe Buddingh die ook de Harry Potter-reeks vertaalde. Uitgeverij De Harmonie nam eveneens het idee van Rowling over om het verhaal door de lezers te laten illustreren en schreef daarvoor een tekenwedstrijd uit voor kinderen. De 34 mooiste illustraties werden in het boek opgenomen.

Het verhaal van de Ickabog speelt zich af in het land Steenrijk met als hoofdstad Soesdijk. Het is een welvarend land dat vooral beroemd is om zijn etenswaren en dat is af te lezen aan de namen van de belangrijkste steden. Zo staat de stad Karnhem bekend om zijn kazen en is Sudderveen beroemd om zijn vleesproducten. Alleen het noordelijkste puntje van het land, de Zomphoek, is een dorre streek waar de bewoners arm zijn. Het enige waar de Zomphoek om gewaardeerd wordt is de legende van de Ickabog, een griezelverhaal dat al generaties lang aan de kinderen van Steenrijk wordt verteld een waarin de Ickabog afgeschilderd wordt als een monster dat in een groot en mistig moeras woont en nietsvermoedende reizigers in zijn klauwen lokt.
Steenrijk wordt geregeerd door koning Fred de Flinkerd, een slappeling die al lang blij is dat zijn raadgevers baron van Bulckhoven en baron ter Sluyks zijn problemen oplossen, al zijn die er niet zo veel in het welvarende land. Tot de ijdele koning op een dag de opdracht geeft dat zijn hoofdnaaister per se haar werk moet afmaken en zij als gevolg daarvan van uitputting sterft. Koning Fred is bang dat deze gebeurtenis hem minder populariteit maakt en daarom besluit hij een heldhaftige daad te stellen. Hij trekt, goed gekleed natuurlijk, met de beide baronnen en zijn Koninklijke Garde naar de Zomphoek om te onderzoeken of de hond van een herder daadwerkelijk is opgegeten door de Ickabog.
De queeste loopt helemaal uit de hand: er gebeurt een ongeluk, er gaat een onschuldige dood en de baronnen zien zich genoodzaakt de koning te beschermen en verzinnen daarom een verhaal waarin de kwaadaardige Ickabog van al het onheil de schuld krijgt. Het is het begin van een veel ellende.

In dit verhaal zien we vertrouwde thema’s uit Rowlings werk terug. Zoals het beschrijven van machtsmisbruik en manipulatie. De meeste inwoners van Steenrijk stellen geen kritische vragen en kijken weg als een ander onheil treft. Slechts een enkeling verzet zich en daar zitten een aantal dappere kinderen bij.
De leugens van de baronnen stort het land in armoede omdat de inwoners steeds meer belasting moeten betalen om de vermeende dreiging van de woeste Ickabog het hoofd te bieden. Wie zijn twijfel durft uit te spreken wacht een zware straf. En zo wordt het verhaal, ondanks zijn sprookjeselementen, behoorlijk grimmig. Onschuldige mensen worden vermoord of onder barre omstandigheden gevangen gezet.
Rowling beschrijft de gebeurtenissen zowel vanuit het gezichtspunt van de machthebbers als van de slachtoffers. Zo leert de lezer baron Van Sluyks kennen als een keiharde manipulator die voor niets terugdeinst, er zit geen greintje goed in de man. Interessanter is het personage van de koning. Hij stelt zichzelf soms een kritische vraag, maar toch is hij te slap om daadwerkelijk een verandering in gang te zetten.
Uiteindelijk komt het volk in opstand en daarbij speelt de Ickabog een belangrijke rol. In de afronding van het verhaal verwerkt Rowling nog een belangrijke boodschap als ze het belang van een vreedzame opvoeding benadrukt.

Rowling neemt de tijd om het verhaal te vertellen, het boek beslaat zo’n 300 pagina’s. De hoofdstukken zijn kort en talrijk. Waarschijnlijk zijn die korte hoofdstukken het gevolg van de ontstaansgeschiedenis waarin het eerst een ‘verhaaltje voor het slapen’ was en daarna in stukken online is gepubliceerd. Achter elkaar gezet zijn de 64 hoofdstukken wat veel van het goede en zou een inkorting het verhaal waarschijnlijk sterker hebben gemaakt.

De Ickabog is een verhaal over monsters, manipulatie en moed. Naast sprookjesachtige elementen kent het verhaal ook heftige scenes vol geweld. Rowlings werkt vertrouwde thema’s uit, maar is daarin minder origineel en humorvol dan in haar Harry Potter-boeken.

De Ickabog
J.K.Rowling, vertaald door Wiebe Buddingh met de winnende tekeningen van de de Ickabog Tekenwedstrijd
De Harmonie, 2020

Deze tekening is gemaakt door Coosje Veerbeek