Word nooit groot - Al Blyth en Stella Gurney

Word nooit groot is een prentenboek dat is ‘geïnspireerd op de ondeugende originaliteit van Roald Dahl'. Als je wilt weten wie de tekst geschreven heeft, moet je in de kleine lettertjes zoeken. Daar blijken het Al Blyth en Stella Gurney te zijn.
De tweede bekende naam op de kaft is Quentin Blake. De wereldberoemd illustrator, die voor alle boeken van Roald Dahl tekeningen maakte, wordt dit jaar 90. Hij tekent nog altijd met veel zwier. 
In Roald Dahls kinderboeken komen de volwassenen er niet altijd fraai vanaf. Naast de meest verschrikkelijke types zijn er echter ook aardige volwassen in zijn verhalen te vinden. Die mannen en vrouwen delen de eigenschap dat ze hun ‘kinderlijke’ fantasie niet zijn kwijtgeraakt. De boodschap van dit prentenboek sluit daarop aan. Die moet niet begrepen worden als de wens nooit volwassen te worden, maar als de wens op te groeien tot een volwassene die durft te dromen en daar naar te handelen. In het voorwoord spreekt Blake het vertrouwen uit dat Dahl zich wel zou kunnen vinden in deze boodschap. 

De rijmende tekst kent een rommelige opbouw. Eerst wordt het boek ten zeerste afgeraden voor brave kinderen, dan volgt een opsomming wat ‘bengels’ allemaal voor streken uithalen en daarna komen er vervelende volwassenen in beeld die van alles verbieden. De auteurs vragen zich af ‘WAAROM worden mensen kwaad om elke scheet die een kind laat?’ (…) ‘Misschien stoomt elk nieuw levensjaar volwassenen wel langzaam gaar…totdat ze op zijn, en versleten, hun AVONTUREN vergeten. Ze zien grauw van hun saai bestaan en zwoegen op hun hondenbaan.’
Het kan ook anders. De auteurs verzekeren de lezer dat leeftijd er niet toe doet, dat mensen reuzegroot kunnen worden en toch niet opgroeien: ‘Denk aan al die virtuoze kunstenaars en bollebozen, die met hun kwast, pen, witte jas bedachten wat ondenkbaar was’.

Quentin Blake weet de tekst als geen ander te verbeelden. We zien in zijn bekende en onovertroffen stijl eerst de brave kinderen waarvoor dit boek niet geschikt geacht wordt, daarna zien we kinderen volop bezig met allerlei experimenten die niet altijd goed aflopen. Bijvoorbeeld voor de jongen die uit een boom valt bovenop een stekelvarken. De grauwe volwassenen tekent hij ook, ze vallen een voor een in een zwart gat, blind voor de kleurrijke lucht die boven hen zweeft. Tot slot zien we voorbeelden van volwassenen die een avontuurlijk leven leiden en kinderen die open lijken te staan voor de afsluitende boodschap: ‘kies voor ’t ongebaande pad, doe eigenzinnig- wie maakt je wat? (…) Stijg uit boven de middenmoot, MAAR…beloof één ding: Word groots, nooit groot!’ Overigens jammer dat in deze laatste zin de nadruk op het woord ‘maar’ ligt dat een tegenstelling suggereert die er niet is.

De uitgever beveelt het boek aan voor kleuters. Zij zullen zeker plezier beleven aan de illustraties en de snaakse activiteiten die daar te zien zijn. Of ze het beeld van de grauwe volwassen zullen begrijpen en de boodschap van het verhaal al kunnen vatten betwijfel ik, daar moet je toch wat ouder voor zijn.
Het boek is een mooi leeftijdsloos cadeau voor iemand die je toewenst het leven groots te leven en niet bang te zijn om van gebaande paden af te wijken. Daarin was Roald Dahl zeker een voorbeeld.

Word nooit groot
Al Blyth en Stella Gurney, vertaald door Anne Douqué met illustraties van Quentin Blake
De Fontein, 2022

© Quentin Blake