Zeis - Neal Shusterman


De Amerikaanse schrijver Neal Shusterman (1962) heeft al heel wat spannende boeken geschreven. In 2020 kreeg hij een Zilveren Griffel voor Dor, dat hij samen met zijn zoon Jarrod schreef.
Zeis is het eerste deel van een trilogie die Shusterman tussen 2016 - 2019 schreef en waarvan nu het eerste deel is vertaald. Het verhaal speelt zich af in 2042 in MidMerika. 2042 is een symbolisch jaartal, het refereert aan het einde van Het Tijdperk der Sterflijkheid. In dit nieuwe tijdperk bestaat de natuurlijke dood niet en is er geen angst voor ziekten of veroudering. De Cumulus, een geavanceerde versie van de Cloud, heeft het gezag over de wereld overgenomen. De Cumulus is onkreukbaar en niet gevoelig voor machtsmisbruik.
Omdat mensen nog steeds kinderen krijgen moet er ingegrepen worden om overbevolking tegen te gaan. Daarvoor is de Orde der Zeisen opgericht. Zij zijn de enigen die mensen definitief het leven kunnen ontnemen. Ze ‘dorsen’ volgens een vooraf bepaald quotum en hebben de opdracht deze taak uit te voeren zonder culturele of genetische vooroordelen. De Zeisen staan buiten de maatschappij. Ondanks dat de kans percentueel klein is dat je gedorst wordt, worden de Zeisen gevreesd. Mensen ontlopen hen zoveel mogelijk of proberen bij hen in het gevlij te komen.
De ontmoeting met Zeis Faraday laten zowel Citra als Rowan, beiden 16 jaar, niet onberoerd. En dat is de reden dat Zeis Faraday hen als leerling aanneemt. Slechts een van de twee zal daadwerkelijk Zeis worden, de ander is na de opleiding vrij naar het gewone leven terug te keren. De vraag leerling-Zeis te worden is geen verzoek en met tegenzin startte ze hun opleiding. Als het tijd is voor hun eerste Conclaaf, een bijeenkomst van de regionalen Zeisen, realiseren ze zich voor het eerst dat er binnen de orde verschillende stromingen zijn en groepen Zeisen tegenover elkaar staan. Er wordt verschillend gedacht over de toekomst van het vak. Rowan en Citra worden pionnen in deze strijd.

Shusterman heeft een spannend en inventief boek geschreven. De schrijver trekt de lezer direct het verhaal in met spannende en confronterende scenes waarin duidelijk wordt wat een Zeis doet. Heel knap verweeft Shusterman kennis over de nieuwe wereldorde in het verhaal. De regels van de orde en het dagelijks werk van de Zeisen komt tot leven door het volgen van Citra en Rowan. Verdieping en reflectie over deze nieuwe samenleving komen vooral uit de dagboekaantekeningen van verschillende Zeisen. Het vertelperspectief wisselt geregeld en geeft de lezer zo veel om over na te denken. Niet alleen over de plotwendingen, maar ook over de vraag naar de zin van bijvoorbeeld onderwijs, religie en kunst in een samenleving waar de kans om te sterven miniem is. Ook krijgt de lezer inzicht in de emotionele kant van het leven als Zeis. Er zijn Zeisen die worstelen om menselijk te blijven en op integere wijze hun beroep uit te oefenen. Anderen vinden dit onzin en vragen zich openlijk af waarom een Zeis niet van zijn professie mag genieten.
Citra en Rowan zijn de jonge buitenstaanders die voor het eerst met vragen rond leven en dood geconfronteerd worden. Door omstandigheden komen ze in verschillende kampen terecht en beiden zijn vast van plan niet ten koste van de ander in de Orde der Zeisen te worden opgenomen. Dat brengt hen in een moeilijke positie waaruit een uitweg onmogelijk lijkt.

Zeis is een enerverend, spannend en fascinerend verhaal over leven en dood. Een boek dat je niet snel loslaat.

Zeis
Neal Shusterman, vertaald door Lydia Meeder
Blossom Books/Baekens, 2021