Vergeet mij niet - Janny van der Molen

Dit jaar was Het Achterhuis, de boektitel van de dagboeken van Anne Frank, de keus voor de campagne Geef een boek cadeau. Een campagne die kinderen toegang wil geven tot de mooiste kinderboeken en daarom ieder jaar een klassieker voor een zeer schappelijke prijs uitgeeft. Veel kinderen zullen wel van Anne en haar dagboek gehoord hebben, maar het hele verhaal kennen ze vaak niet. In het dagboek wordt slechts een gedeelte van Annes leven belicht. Over haar leven voor ze onderdook en wat er gebeurde nadat de onderduikers werden verraden en afgevoerd is vaak weinig bekend. Janny van der Molen schreef daar voor kinderen vanaf een jaar of negen in 2013 een boek over: Buiten is het oorlog. Martijn van der Linden maakte voor dit boek de illustraties waarin hij zo realistisch mogelijk een beeld gaf van Anne en haar omgeving.
Nu komt het duo Janny van der Molen en Martijn van der Linden opnieuw met een boek waarvoor het leven van Anne Frank de inspiratiebron vormt. Deze keer zoomt de schrijfster uit en beschrijft wie de vrienden en vriendinnen van Anne waren in de jaren voor ze onderdook en wat hun lot was gedurende de oorlogsjaren. Twaalf levens beschrijft Van der Molen, voornamelijk van klasgenoten en vriendinnetjes uit de buurt.

Negen meisjes en drie jongens worden geportretteerd. Anne had een licht ontvlambaar hart en werd al jong hartstochtelijk verliefd op Peter Schiff. Later, in 1942, ontmoet Anne Helmut Silberberg die als een blok voor haar valt. Ze gaan vaak samen wandelen tot de dag dat er ineens niet meer open wordt gedaan als hij Anne op komt halen. De derde belangrijke jongen in Annes leven was natuurlijk Peter van Pels waarmee ze in het Achterhuis zat ondergedoken.
Anne woonde in de rivierenbuurt in Amsterdam, een wijk waar veel joodse vluchtelingen in de jaren dertig een huis vonden en een nieuw bestaan opbouwden. Veel vriendinnen van Anne waren dan ook joods en een aantal heeft de oorlog net als Anne niet overleeft. Anne had ook niet joodse vriendinnen en ook hun verhaal wordt verteld. 

Van der Molen beschrijft de levens van Annes vrienden en vriendinnen zowel in fictie als in non-fictie. Ieder persoon wordt eerst geïntroduceerd zodat de lezer iets van de voorgeschiedenis weet en welke rol deze jongen of dit meisje in Annes leven speelde. Dan volgt een fictief verhaal waarin de schrijfster de jongen of het meisje tot leven wekt. In deze verhalen speelt Anne altijd een (kleine) rol. Alle verhalen hebben een open einde. Achter in het boek staat, na foto’s uit het leven van de beschreven personen, ‘hoe het verderging…’

Het zijn vaak trieste verhalen over gewone jongens en meisjes die het slachtoffer worden van oorlogshandelingen, systematische uitsluiting en genocide. Van der Molen is een eerlijke schrijfster die het leed niet verzacht. Haar informatie is feitelijk en goed gedocumenteerd. Dit combineert ze in haar fictieverhalen met het beschrijvingen van gedachten en gevoelens. Door de hoop, onbegrip en angst te verwoorden komen de beschreven kinderen tot leven.
Martijn van der Linden heeft bij deze verhalen realistische tekeningen gemaakt. Hij heeft prachtige goed lijkende portretten getekend van de twaalf jongens en meisjes waarvoor hij gebruik maakte van oude foto’s. Ook de omgeving laat hij zien, zoals interieurs, Amsterdam en het concentratiekamp.
Aan het einde van het boek richt Janny van der Molen zich tot de lezers en deelt met hen haar verdriet om de vele afschuwelijke verhalen die ze heeft gehoord en beschreven. Ze geeft de lezer die de verdrietige verhalen niet van zich af kan zetten tips om hiermee om te gaan.

Vergeet mij niet vertelt het verhaal van Peter, Juultje, Mary, Sanne, Jacqueline, Ietje, Helmut, Kitty, Nanette, Martha, Peter en Hannah, twaalf vrienden en vriendinnen van Anne Frank. Twaalf levens die getekend werden door de Tweede Wereldoorlog.

Vergeet mij niet
Janny van der Molen, met illustraties van Martijn van der Linden
Ploegsma, 2022

© Martijn van der Linden