Algemeen
Hou oud is jong? Leeftijd in jeugdliteratuur - Vanessa Joosen
Vanessa Joosen, hoofddocent Engelstalige literatuur en jeugdliteratuur aan de Universiteit in Antwerpen, schreef het essay Hoe oud is jong? In het compacte boekje gaat ze in op de vraag hoe leeftijd en jeugdliteratuur zich tot elkaar verhouden. Het draait daarbij vooral om de vraag welke rol de leeftijd van de auteurs van kinder-en jeugdboeken speelt op hun werk. Kun je bijvoorbeeld te jong of te oud zijn om een jeugdboek te schrijven?
Om dit onderwerp te bespreken verdiepte Joosen zich in publicaties over onder andere leeftijdsbeleving, over de (on)mogelijkheden zich in te leven in de belevingswereld van kinderen/jongeren en de vraag hoe er tegen kinderen in het algemeen kan worden aangekeken. Naast literatuurstudie interviewde Joosen twaalf bekende en vaak bekroonde auteurs afkomstig uit Groot Brittannië, Vlaanderen en Nederland.
In het essay koppelt Joosen korte theoretische besprekingen aan uitspraken van de geïnterviewde auteurs. Daarbij staan drie vragen centraal: hoe slagen de auteurs erin de afstand in leeftijd te overbruggen en verhalen te schrijven die jonge lezers aanspreken, denken de schrijvers na over het feit dat ze voor kinderen schrijven en krijgt de volwassenheid van de auteur een plaats in het schrijfproces?
Aan de orde komt onder andere wat het betekent om op jonge leeftijd te debuteren. Anna Woltz, Aline Sax en Bart Moeyaert doen daar uitspraken over. Daar tegenover staat de vraag of er een leeftijdsgrens bestaat waarop het niet meer mogelijk is voor jeugdigen te schrijven. Enkele schrijvers geven in de interviews aan zich niet meer voldoende te kunnen verbinden met de moderne wereld en daarom te stoppen met het schrijven voor de jeugd, of over te stappen naar een ander genre, bijvoorbeeld het historische jeugdboek. Ook externe factoren spelen een rol bij de vraag of een oudere auteur voor jeugd kan blijven schrijven, zoals de verkoopcijfers en de visie van de uitgeverij.
De vraag of en hoe volwassen auteurs zich inleven in de belevingswereld van kinderen/jeugdigen wordt uitgebreid besproken en daar zijn verschillende visies op. De geïnterviewde schrijvers geven aan zich verbonden te voelen met de jongere generatie. Om voor jeugdigen boeiende verhalen te kunnen schrijven maken ze gebruik van hun (gevoels)herinneringen, levenservaring en hun vakmanschap.
Joosen besluit haar betoog met de opmerking dat jeugdboekenauteurs de verwantschap tussen verschillende levensfasen als uitganspunt voor hun werk nemen en daarmee kansen bieden 'tot ontmoetingen waarbij mensen uit verschillende generaties kunnen verkennen waarin ze verschillen, wat ze delen en wat ze van elkaar kunnen leren’.
Hoe oud is jong? is een essay waarin veel aan de orde komt. Niet alles kan worden uitgewerkt, daar leent een essay zich ook niet voor. Het is interessant wat de geïnterviewde auteurs te vertellen hebben over het onderwerp leeftijd en schrijverschap, maar het blijft een overzicht van een betrekkelijk klein aantal geselecteerde gesprekspartners.
Vanessa Joosen verbindt theorie en praktijk op een aantrekkelijke manier. Het essay reikt de lezer stevige bouwstenen aan om verder na de denken over het onderwerp ‘hoe oud is jong?’
Hoe oud is jong?
De geïnterviewde schrijvers zijn: David Almond, Aidan Chambers, Anne Fine, Ed Franck, Guus Kuijer, Bart Moeyaert, Aline Sax, Hilde Vandermeeren, Joke van Leeuwen, Edward van de Vendel, Jacqueline Wilson en Anna Woltz.
