Yash! - Inez van Loon


Inez van Loon kennen we de laatste jaren vooral als schrijfster van historische jeugdboeken. Zo nam ze in haar eerdere werk de lezer onder andere mee naar de harem van de sultan in Constantinopel, naar Australië waar dertienjarige Saar in 1959 met haar ouders naartoe emigreert of naar Vlaanderen waar de jonge Mathilde in de steenfabrieken werkt. Haar achtste historische jeugdboek gaat over de vrienden Yash en Ravi die van India naar Suriname reizen om daar Yash’ vader te gaan zoeken.

De vader van Yash is als contractarbeider vanuit India naar Suriname gegaan. Als aan de verplichtingen van het vijfjarig contract is voldaan krijgt de familie geen post meer en Yash’ vader keert ook niet terug. Yash en zijn beste vriend Ravi besluiten hem te gaan zoeken. Ze weten via Calcutta op de boot naar Suriname te komen. In Suriname gaan ze op een suikerrietplantage wonen en werken. Ravi werkt op het land, Yash als bediende in het huis van de plantage-eigenaar. Het toeval wil dat Yash een aanwijzing krijgt waar zijn vader zou kunnen zijn. Samen met zijn vriend gaat hij op onderzoek uit.

Van Loon kiest als achtergrond van dit verhaal een periode uit de geschiedenis van Suriname waarover in Nederland weinig bekend is. Na het afschaffen van de slavernij in Suriname in 1863 en het verlopen van de termijn waarin de mensen verplicht werden op de plantages te blijven werken ontstond er een tekort aan arbeidskrachten. Om dit op te vangen werden er, onder andere in India, contractarbeiders geworven. Zo kwamen tussen 1873 en 1916 zo’n 34.000 Hindoestaanse contractarbeiders naar Suriname, waarvan er vele in het land bleven. Deze historische feiten verwerkt Van Loon kundig in haar vlot vertelde verhaal. 
De reis die de jongens maken is avontuurlijk en spannend. Ze ontmoeten tal van hulpvaardige mensen die ze verder helpen en dat is fijn voor het verhaal, maar niet altijd even geloofwaardig. Van Loon beschrijft ook de harde kanten van het maatschappelijk leven in zowel India als in Suriname. Zo wordt onder andere beschreven hoe het kastenstelsel vele mensen de kans ontneemt op een menswaardige bestaan, komt de hindoestaanse traditie van het uithuwelijken aan de orde en wordt het zware werk op de plantage beschreven. Van Loon is echter geen schrijfster die haar lezers rauwe scenes voorschotelt. Ze beschrijft het onrecht, maar het wordt niet breed uitgemeten.
Yash en Ravi zijn jongens waarmee de lezer zich makkelijk kan identificeren, zo missen ze hun ouders, worden ze verliefd, maken ze plezier en doen ze hun best wat van het leven te maken.
Het boek sluit af met een nawoord waarin begrippen, tradities en de historische achtergrond van het verhaal nader worden uitgelegd.

Yash!
Inez van Loon
Clavis, 2023