Het onvergetelijke verhaal van Reinaert de vos - Maria van Donkelaar & Martine van Rooijen

Het dertiende-eeuwse epos over de sluwe vos Reinaert die gebruik makend van de zwakheden van anderen altijd zelf aan het langste eind trekt is vele malen vertaald, hertaald en toegelicht. Ook voor kinderen is het een aantal maal bewerkt. Zo ook deze uitgave van Maria van Donkelaar en Martine van Rooijen, een ‘hervertelling op rijm.’ Qua inhoud blijven de auteurs dicht bij het originele verhaal. Zij verzachten geen gruwelijkheden en seksuele toespelingen zijn niet weggemoffeld. Hun taal is rijk en origineel.

Even een opfrisser voor wie het verhaal van Reinaert de Vos niet meer scherp heeft.
Op Pinksterdag houdt koning Nobel Hofdag. Alle dieren kunnen zich melden met klachten. Veel dieren hebben wel het nodige te zeggen over Reinaert de vos. Hij wordt onder andere beschuldigd van diefstal, overspel en moord. Koning Nobel eist dat Reinaert naar hem toe wordt gebracht en stuurt Bruun de beer om hem te halen. Reinaert weet echter van de beer af te komen door gebruik te maken van zijn vraatzucht. Kater Tibeert is de volgende die het mag proberen, maar ook hem is Reinaert te slim af. Uiteindelijk lukt het Grimbeert de das, een neef van Reinaert, om de vos voor de koning te brengen. Koning Nobel veroordeelt Reinaert tot de strop, maar ook hier weet de vos door list en bedrog en gebruikmakend van de hebzucht van het koningspaar onderuit te komen.

Maria van Donkelaar en Martine van Rooijen vertellen het verhaal op rijm en sluiten daarbij aan bij de oorspronkelijke eveneens rijmende tekst. Hun taalgebruik is een prettig mengsel van eigentijdse en meer traditionele woorden. Zo is aan de ene kant sprake van treurnis en misère en aan de andere kant vinden we woorden als softie of gekke Henkie. Het vloeit allemaal soepel samen tot een heerlijke (voorlees)tekst.
Zoals eerder gezegd worden de soms wrede daden van Reinaert niet afgezwakt. Zo eet de vos verschillende dieren op en andere stort hij zonder scrupules in de ellende. Ook over de verhouding tussen de getrouwde wolvin Hersint en de eveneens getrouwde Reinaert is de tekst duidelijk: ‘er is gerotzooid’. In deze hervertelling is eveneens de passage opgenomen waarin kater Tibeert in paniek in het blote kruis van de pastoor springt, een scene die in menige bewerking voor kinderen ontbreekt.

Het boek is geïllustreerd door Zilveren Penseel winnares Wendy Panders en dat is een echt een cadeau. Ze heeft alle scenes uit het epos getekend en zo laat het hele verhaal zich ook in beeld lezen. De hoofdpersonages geeft ze overtuigend een eigen gezicht en de gelaatstsuitdrukkingen zijn altijd goed getroffen. Op de tekeningen ontbreekt de humor niet, een handelsmerk van Panders. Zo zien we Tiktok voorbijkomen, we zien grappige gedachtenwolkjes en we zien uilen en kraaien die geen rol in de tekst spelen, maar wel een bijrol in Panders weergave van het verhaal.

Het middeleeuwse dierenepos heeft niets van zijn aantrekkingskracht verloren. De sluwe vos die zich overal uit weet te kletsen en feilloos de zwakheden van de ander bespeelt is van alle tijden. Van Donkelaar en Van Rooijen hebben de tekst speels bewerkt met hier en daar een eigentijdse knipoog, maar met groot respect voor het origineel. De illustraties van Panders maken het helemaal af. Ook zij doet recht aan het origineel en ook zij schuwt hier en daar een humorvolle knipoog niet. Absoluut een heerlijke hervertelling!

Het onvergetelijke verhaal van Reinaert de vos
Maria van Donkelaar & Martine van Rooijen met illustraties van Wendy Panders
Gottmer, 2024

© Wendy Panders