Konijntjes op het kerkhof - Peer Wittenbols

Een verstrooide meneer
Stond kaas te schaven

Toen zijn vrouw hem vond
Lag hij in plakjes op de grond

En ze hadden een hond

Peer Wittenbols (1965) schrijft toneelstukken, dichtbundels, hoorspelen, liedteksten en filmscripts en won met zijn werk verschillende prijzen. Konijntjes op het kerkhof is zijn eerste dichtbundel voor kinderen. Het is een ‘verzamelbundel’, maar er wordt niet in aangeven waar de gedichten eerder zijn verschenen en in welk jaar. Ook is niet duidelijk wat oorspronkelijk als gedicht of wat als liedtekst is geschreven.
Wittenbols gedichten (en als het liedteksten zijn, dan laten ze zich makkelijk lezen als gedicht) zijn van hoog niveau. Ritme en rijm is prima voor elkaar en dwangrijm of opvulwoordjes komen we niet tegen. Wittenbols speelt met verschillende vormen, die soms wel en soms niet rijmen. Ook de lengte van de gedichten wisselt.
Het boek wordt gepresenteerd als een vrolijke verzamelbundel, ‘blijmoedig, opgewekt, vrolijk, bizar, grappig en ontroerend’. Het zijn omschrijvingen die je niet verwacht in een boek waarin dood vaak het thema is. Het gaat bijvoorbeeld over de inhoud van de boedel van een overleden tante, over de kleding waarin een overledene definitief afscheid neemt, over konijntjes die tussen de grafstenen leven, over de angst dat iemand dood gaat, over geraamtes die uit het graf herrijzen of een geraamte dat door de straten dwaalt op zoek naar zijn bruid. Ook eenzaamheid komt als thema vaak terug: de eenzaamheid van niet begrepen worden, piekerend wakker liggen, dement worden of de eenzaamheid van een afgedankte ijskast of een verloren wantje in de sneeuw. Toch is het geen sombere bundel, daarin dekt de eerdere beschrijving zeker de lading. Wittenbol weet oprechte gevoelens prachtig te verpakken in vaak grappige observaties of een onverwachte wending die je doet glimlachen.
De gedichten zijn vaak geschreven vanuit het gezichtspunt van een kind dat bijvoorbeeld naar zijn ouders kijkt, of iets vertelt over grootouders. Wittenbols poëzie is toegankelijk zonder daarbij in te boeten aan kwaliteit.

Konijntje op het kerkhof is aantrekkelijk uitgegeven. Het is een mooi stevig boek vol kleurrijke illustraties van de Belgische illustratrice Shamisa Debroey. Zij zet haar figuren en voorwerpen met duidelijke zwarte lijnen neer en kleurt ze daarna met losse hand in. Vaak zijn haar illustraties een interpretatie van de tekst. Zo zien we bij het gedicht mooie kleren, dat gaat over de kleding waarin de overledene begraven of gecremeerd wordt, een kam, lippenstift en mooie schoenen tussen de wormen en op de illustratie van het titelgedicht zien we twee konijnen dineren en wordt (anders dan de tekst suggereert) de overwinning op de vos gevierd. Getrouw aan de titel duiken er overal konijnen op, ook als ze geen rol in de tekst spelen. Naast beeldend werk zijn er ook illustraties die alleen uit een kleuren bestaan.

Het laatste gedicht in de bundel, wanhoop nooit is een mooie optimistische afsluiting. Een fragment:

Voor iedere broek is ergens een kont
Voor ieder liedje is ergens een mond

Voor iedere clown staat ergens een taart
Voor ieder baasje zwaait ergens een staart

Voor elk portretje is ergens een schouw
Voor elke traan is ergens een mouw 

Konijntjes op het kerkhof
Peer Wittenbols met illustraties van Shamisa Debroey
De Harmonie, 2025

© Shamisa Debroey