Vier seizoenen en één nacht - Rotraut Susanne Berner

De Duitse Rotraut Susanne Berner (1948) heeft haar sporen als illustratrice ruimschoots verdiend. Ze illustreerde boeken van grote schrijvers en maakte ook zelf boeken, waarvan de serie over konijn Kareltje en de kijk- en zoekboeken over de seizoenen de bekendste zijn. Berner kreeg verschillende prijzen voor haar werk, waaronder de prestigieuze internationale Hans Christian Andersenprijs.
Berner maakten vier seizoenenboeken tussen 2004-2006 en in 2009 sloot ze de serie af met Midden in de nacht. Deze vijf boeken zijn samengebracht in 2010 in een groot en stevig boek dat nu opnieuw is uitgegeven.

Het boek begint in de winter en volgt dan de seizoenen. De zomer krijgt extra aandacht, want ook Midden in de nacht gaat over een zomerse avond. In ieder boek/seizoen zien dezelfde omgeving. Een aantal scenes spelen zich af aan de rand van een stad en daarna verplaatsen de gebeurtenissen zich naar de stad zelf. Op de eerste spread in de winter zien we een doorsnede van een wooncomplex en de straat ervoor, vervolgens een scene aan de rand van de stad en dan verschillende bladzijden die het stadsleven tonen. We zien onder andere een treinstation, een cultureel centrum en een warenhuis. De laatste bladzijde brengt de kijker naar een park aan de rand van stad. Binnen die omgeving zien we tal van figuren, mensen en dieren die van alles ondernemen. Een aantal figuren wordt aan het begin van het boek voorgesteld met een korte omschrijving, bijvoorbeeld Ina die een afspraakje heeft in het park, Lena en Thomas die te laat dreigen te komen bij de tandarts omdat hun papegaai is ontsnapt en we ontmoeten Oskar die duidelijk iets met ganzen heeft. Een aantal figuren zien we in alle boeken terugkomen. Een daarvan is boekhandelaar Armin die erg lijkt op Berners (inmiddels overleden) echtgenoot.
Iedere plaat in het boek is een feest om te bekijken. Er gebeurt van alles. Sommige activiteiten zijn seizoensgebonden, zoals schaatsen of een ijsje kopen. Andere activiteiten gaan het hele jaar door, zoals een bezoek aan het cultureel centrum (waar wel iedere keer iets anders is georganiseerd) of de activiteiten bij een groentestalletje langs de kant weg (pas wel op de voor de ezel). Er lopen allerlei verhaallijnen door de tekeningen en zelfs door de boeken heen. Zo zien we in de winter een zwangere vrouw die in het voorjaar achter de kinderwagen loopt en in de zomer een flinke baby in de draagzak mee naar buiten neemt. Ook is er een school in aanbouw en papegaai Nico wil nog weleens ontsnappen. Er is zoveel te ontdekken dat dit boek heel lang een bron van plezier blijft. Ook het vijfde boek, waarin de bekende locaties in de nacht zijn te zien is verrassend leuk. Het is natuurlijk wat minder druk in de nacht, maar toch is er nog veel te zien, bijvoorbeeld Frank die zonder licht rijdt, waarom Andrea niet kan slapen en ook de dieren beleven van alles gedurende de nacht.

Berner heeft een aantrekkelijke en unieke tekenstijl. Ze tekent haar figuren met zwarte contourlijnen die vervolgens worden ingekleurd. Ze werkt met een helder vrolijk kleurpalet. Heel knap geeft Berner bij ieder figuur, mens of dier, de stemming weer. In een oogopslag is te zien of iemand vrolijk is, aandachtig luistert, verdiept is in een boek of smoorverliefd. Ze tekent mensen van alle kleuren en leeftijden.

Vier seizoenen en één nacht is een fantastisch kijk- en zoekboek, een echte klassieker die nooit verveelt.

Vier seizoenen en één nacht
Rotraut Susanne Berner
Lannoo, 2025

© Rotraut Susanne Berner