12 tot 15 jaar
Schildpadmeisje - Marlies Slegers
‘Het is twee weken en vijf dagen goed gegaan. En nu gaat het toch weer mis. Maar dat wist ik van de week al toen ik de flessen wijn in de koelkast had gezien. Ik heb weleens een fles gin of wodka stiekem met water verdund. Dat lukt alleen als de fles open is. En daarna moet ik de fles ook weer precies zo terugleggen als hoe ik die vond. Maar wijn is veel lastiger om te verdunnen, dat zie je meteen.
‘Elvis! Kom verdomme hier…me helpen...’ Mams stem klinkt hijgerig.’
Het alcoholisme van haar moeder is het grote geheim van de dertienjarige Elvis. Ze praat niet over de nachten dat haar moeder haar scheldend wakker maakt en Elvis toeschreeuwt dat ze lelijk is, dat niemand van haar houdt en dat haar vader een hekel aan haar heeft. Woorden die pijn doen. Voor de buitenwereld houdt Elvis de schijn op en ze wil niet praten over haar thuissituatie, ook niet als iemand ernaar vraagt. Ze mist haar vader die naar Parijs is verhuisd en haar en haar zevenjarige zusje Sami bij hun moeder achterliet. Hij heeft zijn nieuwe adres niet doorgegeven en hij antwoordt niet haar appjes.
Vlak voor de zomervakantie komen er een schildpad en een aardige nieuwe buurjongen in Elvis' leven. Ze vindt de schildpad bij het oud vuil, neemt het dier onder haar hoede en noemt hem Simon. Ze praat met Simon in haar hoofd en daar geeft hij ook antwoord. De nieuwe buurjongen heet Sidney. Hij is iets ouder dan Elvis en zit bij haar op school. Het is een eigenzinnige jongen die liever muziek maakt dan op zijn telefoon kijkt. Elvis neemt hem in vertrouwen onder de voorwaarden dat hij haar verhaal met niemand deelt. Hij zegt dat toe, maar laat haar wel beloven direct te bellen als ze hulp nodig heeft.
Marlies Slegers is een schrijfster met een groot en veelzijdig oeuvre dat zowel lichtvoetige serieboeken als meer serieuze jeugdromans omvat. Ze schreef als een van de eerste over sexting, ze schreef over rouw en tal van andere maatschappelijke problemen. In Schildpadmeisje schetst Slegers op indringende wijze de benauwende wereld van een puber met een aan alcohol verslaafde moeder. Omdat Elvis de verteller van het verhaal is zit de lezer dicht op haar huid en kan haar gedachten ‘horen’. Zo wordt duidelijk dat er meerdere stemmen in haar hoofd spreken. Er is de boze gekwetste Elvis, er is de bezorgde Elvis die haar moeder wil beschermen, er is de cynische Elvis die precies weet wanneer het weer fout zal gaan en er is het verlangen naar een leuk en veilig gezin. De buitenwereld ziet vooral een stil meisje dat moeilijk nee zegt.
Schildpad Simon speelt een kleine maar veelzeggende rol in het verhaal dat niet niet voor niets Schildpadmeisje heet. Net als Simon heeft Elvis een stevig schild dat beschermt tegen de buitenwereld. De gesprekken tussen Elvis en de schildpad spiegelen tal van overeenkomsten tussen het dier en het meisje. ‘Ben je ook niet gewenst?‘ is het eerste dat Elvis aan de schildpad vraagt als ze hem tussen het vuilnis vindt. Simon verwoordt angsten en behoeften die Elvis ook heeft. Zo is hij bang dat Elvis hem loslaat en laat vallen, wil hij graag dat iemand door zijn pantser heen zijn eenzaamheid ziet en verlangt hij ernaar zichzelf te mogen zijn. Ook in de zorg die Simon krijgt zijn er parallellen te trekken tussen de schildpad en Elvis. Zo geeft de buurman hem een veilige plek waar hij zich terug kan trekken en mag de schildpad van Elvis' moeder wel in het huis wonen, maar alleen als hij niet opvalt en geen problemen geeft.
Voor de lezer wordt inzichtelijk wat er in Elvis omgaat en hoe ze aan de ene kant van haar moeder houdt en haar beschermt en aan de andere kant haar moeder haat. Een tweespalt waar alle kinderen mee worstelen die (emotioneel) mishandeld worden. Ook de rol van de omstanders wordt onder de loep genomen. Naarmate het verhaal vordert wordt duidelijk hoeveel mensen weet hebben van haar problematische thuissituatie, maar er is niemand die echt ingrijpt. Pas als Elvis’ moeder helemaal aan de grond zit en verandering onontkoombaar is durft Elvis het hele verhaal aan een volwassene te vertellen, nog steeds onder de voorwaarden dat het niet verder wordt verteld. Helaas belooft de volwassene dat en daarmee ligt de weg naar hulp nog altijd niet open. Als Elvis weer zou besluiten te zwijgen en de volwassenen de belofte houdt, verandert er niets. Het verhaal heeft dan ook een open einde, maar het is wel een hoopvol einde.
Schildpadmeisje is een mooi en goed geschreven portret van een dochter met een aan alcohol verslaafde moeder. Een belangrijk boek dat kan bijdragen aan meer begrip voor de lastige positie waarin (emotioneel) mishandelde kinderen zich bevinden.
.jpg)