Duizend en ik - Yorick Goldewijk


Yorick Goldewijk is een kinderboekenschrijver die zich niet in een hokje laat plaatsen. Hij debuteerde met het vrolijke fantasierijke boek Billy Extra Plankgas, waar ook een tweede deel van verscheen, maakte vervolgens een prentenboek en daarna schreef hij het prachtige Films die nergens draaien waarvoor hij vorig jaar de Gouden Griffel kreeg. Zijn nieuwe boek Duizend en ik schreef Goldewijk voor jongeren.
In dit boek neemt de schrijver de lezer mee naar een onbekende wereld. Het hoofdpersonage Acht woont in Surdus; een stad die voornamelijk bestaat uit torens. Al snel wordt duidelijk dat het leven van Acht tot op de minuut gepland is en aangestuurd wordt door Evi, een computerstem. Evi bepaalt wanneer het tijd is om op te staan, wanneer het tijd is om naar de trein te gaan, wanneer er begonnen wordt met het werk, wanneer het werk klaar is en wanneer het tijd is om te gaan slapen. Er is geen tijd voor andere activiteiten en er is geen contact met anderen.
De stem van Evi schalt ook door de stad. Ze declameert ‘de Principes’ die erop neerkomen dat er gehoorzaamheid wordt verwacht en onderwerping aan ‘de bezielden’. Mechanische Zieners houden toezicht. Wie ‘dwaalt’ verdwijnt, wie gehoorzaamt zal beloond worden.
Deze wereld zet Goldenwijk in een paar pagina’s neer. De lezer weet weliswaar (nog lang) niet hoe alles in elkaar zit, maar de basis is duidelijk. Acht zit vast in een streng regulerend systeem. De eentonigheid van Achts bestaan en haar schrijnende eenzaamheid is vanaf het begin voelbaar.
Acht denkt aan vluchten. Ze wil de zee zien en ze wil contact met iemand. Ook voelt ze angst en zelfs woede en dat zijn verboden emoties. Haar afwijkend gedrag blijft dan ook niet zonder gevolgen.

Goldenwijk bouwt het verhaal zorgvuldig op. De lezer krijgt genoeg verhaalelementen om met Acht mee te leven, maar de grotere context rond het bestaan van Achts wereld blijft lang onduidelijk. 
Het taalgebruik van Goldewijk is prachtig. Binnen de zielloze omgeving waarin Acht leeft zingt zijn taal.
Uiteindelijk, na zo’n 150 bladzijden, worden alle sluimerende vragen beantwoord. Maar dan is de lezer nog niet klaar, ook als de context waarbinnen het verhaal zich afspeelt duidelijk is wordt de lezer uitgedaagd vragen te stellen. Relevante vragen voor de tijd waarin wij leven.


Duizend & ik
Yorick Goldewijk
Ploegsma, 2023